Y Bywgraffiadur Cymreig

ABRAHAM (bu farw 1080), esgob Dewi Olynydd Sulien a ymddiswyddodd yn 1078 ('euream' yn Peniarth MS 20). Yn ôl llawysgrif C yr ' Annales Kambriae ' fe'i llofruddiwyd gan y 'cenedl-ddynion' a anrheithiodd Tyddewi yn 1080. Darganfuwyd croes goffa arysgrifenedig ei feibion Hedd ac Isaac yn yr eglwys gadeiriol yn 1891.
DAVIES, BEN (1878 - 1958), gweinidog (A) Dysgedydd, Cennad hedd a Tywysydd y plant, a hefyd i'r Genhinen. Pregethwr ysgrythurol ydoedd uwchlaw pob dim, a'i bersonoliaeth siriol, ei gorff lluniaidd a thal, a'i ddawn ymadroddi persain, yn ei wneud yn ffefryn am flynyddoedd lawer yn eglwysi ei enwad.
DAVIES, GEORGE MAITLAND LLOYD (1880 - 1949), gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd ac apostol heddwch ferch, Jane Hedd. Oherwydd ei safiad yn erbyn rhyfel carcharwyd ef lawer gwaith yn ystod 1917-19. Yn 1923 etholwyd ef yn aelod seneddol dros Brifysgol Cymru fel heddychwr Cristionogol, ac fel cyfringennad gwnaeth waith pwysig dros heddwch yn yr ymgyflafareddu a fu rhwng Lloyd George a De Valera er enghraifft. Collodd ei sedd yn yr etholiad dilynol ac yn 1926 ordeiniwyd ef yn weinidog yn Eglwys y M.C
DAVIES, MORRIS (1891 - 1961), chwarelwr, hanesydd lleol a chwilotwr Ganwyd 24 Mehefin 1891 yn ffermdy Plas Capten, Trawsfynydd, Meirionnydd, yn fab i William Davies a'i wraig Ruth (ganwyd Humphreys). Addysgwyd ef yn ysgol fwrdd Trawsfynydd (yr oedd Hedd Wyn yn gyfaill iddo yno), ond fel llawer o'i gyfoedion bu'n rhaid iddo ymadael â'r ysgol yn gynnar i weithio gartref ar y fferm. Gwasanaethodd gyda'r Ffiwsilwyr Brenhinol Cymreig ym Mhalesteina a Ffrainc yn Rhyfel
DAVIES, TREVOR OWEN (1895 - 1966), gweinidog (MC) a phrifathro Coleg Trefeca . Priododd, yn 1933, Olwen Jane, merch Benjamin Phillips, gweinidog (MC) Merthyr Cynog, a bu iddynt un mab. Yr oedd T.O. Davies yn ŵr blaenllaw yn ei gyfundeb ac ym mywyd cyhoeddus sir Frycheiniog. Ef oedd cadeirydd Bwrdd Colegau Unedig ei gyfundeb, ac etholwyd ef yn llywydd Sasiwn y Dwyrain yn 1964. Bu'n aelod o Standing Joint Committee ac o bwyllgor addysg sir Frycheiniog, a dyrchafwyd ef yn ynad hedd yn
EDWARDS, Syr IFAN ab OWEN (1895 - 1970), darlithydd, sylfaenydd Urdd Gobaith Cymru; cynnwys ' The Welsh language, its modern history and its present-day problems ' yn Hesperia, 1951, 39-57. Rhoddodd wasanaeth arbennig i lu o sefydliadau cyhoeddus yng Nghymru a Llundain. Bu'n ynad hedd (1941-58) a gweithiodd yn galed gyda Mudiad Senedd i Gymru ar ddechrau'r 1950au. Urddwyd ef yn farchog yn 1947; yn 1956 cyflwynwyd iddo gan yr Urdd ddarlun olew ohono'i hun gan Alfred Janes, a medal aur
EDWARDS, JOHN KELT (1875 - 1934), arlunydd . Evans (' Hedd Wyn '), etc. Ar ôl rhyfel 1914-8 cynlluniodd faner ac arwyddlun y ' Comrades of the Great War,' rhôl anrhydedd y Royal Welch Fusiliers, etc. Yr oedd hefyd yn gwneud lluniau i'w rhoddi mewn llyfrau printiedeg. Bu farw 11 Hydref yn Ceinewydd, rhwng Maentwrog a Talsarnau.
EVANS, DAVID THOMAS GRUFFYDD (Barwn Evans o Claughton), (1928 - 1992), cyfreithiwr a gwleidydd ganwyd Penbedw 9 Chwefror 1928, yn fab i John Cynlais Evans a Nellie Euronwy Griffiths. Gadawodd ei daid, David Evans, sir Fôn ym 1884 gan fynd i Benbedw lle y sefydlodd busnes llwyddiannus fel adeiladwr. Ef a roddodd y gadair, y 'gadair ddu' a enillwyd gan Hedd Wyn, yn eisteddfod genedlaethol Penbedw yn 1917. Adeiladodd ran helaeth o Claughton yn ogystal â chapel Eglwys Bresbyteraidd Cymru yn
EVANS, ELLIS HUMPHREY (Hedd Wyn; 1887 - 1917), bardd Ganwyd 13 Ionawr 1887, mab hynaf Evan a Mary Evans, yr Ysgwrn, Trawsfynydd. Yn yr ysgol elfennol a'r ysgol Sul y rhoed iddo hynny o gyfleusterau addysg a gafodd, ond ymroes beunydd i'w ddiwyllio'i hun. Amlygodd yn gynnar ei duedd at farddoni, a chafodd bob swcwr gartref. Yr oedd ei dad yn dipyn o fardd gwlad, ac felly ei daid o ochr ei fam. Urddwyd ef â'r enw ' Hedd Wyn ' mewn arwest ar lan Llyn
EVANS, WILLIAM JOHN (1866 - 1947), cerddor oedd yn un o olygwyr Y Caniedydd Cynulleidfaol Newydd, 1921, a Caniedydd Newydd yr Ysgol Sul, 1930. Ceir pump o donau o'i waith yn Y Caniedydd Cynulleidfaol Newydd, ac y mae ei dôn ' Rhys ' (a gyfansoddodd er côf am ei dad) ar yr emyn ' Rho im yr hedd ' yn boblogaidd. Perfformiwyd llawer o gyfanweithiau ganddo ef a'i dad yn Aberdâr. Wedi colli ei briod, ac ymddiswyddo o'i fasnach, aeth i fyw at ei
EVANS-WILLIAMS, LAURA (1883 - 1944), cantores mewn cyngherddau ac mewn oratorio; canai hefyd ganeuon operataidd yn bur effeithiol, a hoff iawn ganddi oedd canu alawon Cymreig, gan gynnwys alawon gwerin. Yn ystod rhyfel 1914-18 aeth ar daith ganu gyda'r gontralto enwog Clara Butt. Fe'i gwahoddwyd hi i ganu cân y cadeirio yn Eisteddfod Genedlaethol Birkenhead, 1917; a phan gyhoeddwyd bod y bardd buddugol (Ellis H. Evans, Hedd Wyn (1887 - 1917
GILDAS (fl. 6ed ganrif), mynach neu sant waredigaeth trwy Emrys, y brithfyd wedyn a ddiweddodd yng ngwynfyd buddugoliaeth Baddon, a hir hedd ieuenctid Gildas. Mae ar glawr sylwadau ar Benyd gan Gildas, a darnau eraill digyswllt a briodolir iddo. Ysgrifennwyd dwy fuchedd iddo, un gan fynach o Ruys yng nghwr Llydaw, a'r llall, meddir, gan Garadog o Lancarfan. Yn ôl y gyntaf ganed ef ym mro 'Arecluta' ('Arglud'), sef glan afon Clud ('Clyde') yn yr

Canlyniadau chwilio

1 - 12 of 36 for "Hedd"