Y Bywgraffiadur Cymreig

DAVIES, IDRIS (1905 - 1953), glöwr, ysgolfeistr a bardd Eingl-Gymreig Rhymni; The angry summer: a poem of 1926 (1943), gwaith tri mis ym Meesden; Tonypandy and other poems (1945), a ysgrifennwyd yn ystod yr arhosiad byr yn Nhreherbert: a Selected poems (1953), wedi'u dethol gan T. S. Eliot, a oedd o'r farn fod gan gerddi Idris Davies hawl i barhad fel 'the best poetic document I know about a particular epoch in a particular place'. Yr oedd ei waith, mewn Cymraeg a
DAVIES, JAMES KITCHENER (1902 - 1952), bardd, dramodydd a chenedlaetholwr heddwch; a bu'n eithriadol brysur yn trefnu a darlithio mewn addysg i oedolion. Ymboenai am dlodi a chyflwr economaidd y cwm oddi ar adeg y dirwasgiad, serch nad oedd lle amlwg i genedlaetholwr ym mudiadau'r gweithiwr yn ei oes ef; cynorthwyodd arbrawf cymdeithasol Maes yr Haf adeg y rhyfel. Yr oedd yn aelod o gapel Bethania, Tonypandy, ac arferai bregethu hyd y cymoedd, er na charai enw na delwedd
DAVIES, JOHN HAYDN (1905 - 1991), athro a chôr-feistr fel plentyn a bu'n canu'r offeryn hwnnw am weddill ei oes. Ar ôl mynychu ysgol elfennol Blaencwm, enillodd ysgoloriaeth i Ysgol Ramadeg Tonypandy, ac wedyn hyfforddodd fel athro yng Ngholeg Caerllion. Treuliodd ei holl yrfa yn dysgu mewn dwy ysgol yn y Rhondda: Ysgol Gynradd Blaencwm, lle y daeth yn brifathro, ac o 1960 yn brifathro Ysgol Gynradd Brodringallt yn Ystrad. Roedd yn athro ysgol ifanc
EVANS, MALDWYN LEWIS (1937 - 2009), pencampwr bowlio ei gyd-chwaraewyr. Fe'i haddysgwyd yn ysgolion babanod a chynradd Ton Pentre, Ysgol Uwchradd Pentre, gan raddio mewn hanes yng Ngholeg Prifysgol Gogledd Cymru, Bangor yn 1961. Ymgymhwysodd fel athro yng Nhaerdydd, gan ddechrau ei yrfa yn Townhill, Abertawe cyn sicrhau swydd yn Ysgol Eilradd Fodern Llwyncelyn yn Y Porth. Yn ddiweddarach ymunodd â staff Ysgol Ramadeg Tonypandy, a chwblahodd ei yrfa
FOSTER, IVOR LLEWELYN (1870 - 1959), datganwr am 27 o dymhorau'n olynol yng nghyngherddau'r Royal Albert Hall. Canodd hefyd mewn gwyliau cerddorol, gan gynnwys gŵyl Caerdydd (deirgwaith), a recordiodd ganeuon Cymraeg ar label Winner. Ar ôl ymneilltuo o waith cyhoeddus ymsefydlodd fel athro canu. Priododd, 29 Mai 1897, â Mary Ann Jones, Tonypandy (bu hi farw 1971). Bu farw yn ei gartref ym Mhorth-cawl 29 Mawrth 1959, ac amlosgwyd ei gorff yn
HUGHES, EMRYS DANIEL (1894 - 1969), gwleidydd, newyddiadurwr ac awdur Ganwyd 10 Gorffennaf 1894, yn fab i J.R. Hughes, 94 Henry Street, Tonypandy, Morgannwg, gweinidog (MC), ac Annie (ganwyd Williams) ei wraig. Addysgwyd ef yn ysgol y cyngor, Abercynon, Morgannwg, ysgol uwchradd Aberpennar, a choleg addysg dinas Leeds. Fel athro ysgol a newyddiadurwr ym Mhontypridd a'r Rhondda, daeth yn aelod brwd o'r Blaid Lafur a bu cysylltiad agos rhyngddo a Keir Hardie, A.S
JENKINS, KATHRYN (1961 - 2009), ysgolhaig a hanesydd emynyddiaeth gynradd leol aeth Kathryn i ysgol ramadeg Tonypandy yn 1972 gan ymadael yn 1979 wedi ennill tystygrifau lefel A mewn cerddoriaeth - yr oedd yn bianydd ac organydd medrus - Saesneg a Chymraeg. Graddiodd gyda gradd anrydedd dosbarth 1 yn y Gymraeg yng Ngoleg Prifysgol Aberystwyth yn 1982 ac yna, yn ddeiliad un o ysgoloriaethau ymchwil yr Academi Brydeinig, bu'n fyfyriwr ymchwil yn Aberystwyth, 1982-85, yn
JONES, TREVOR ALEC (1924 - 1983), gwleidydd Llafur yn brif lefarydd yr wrthblaid ar faterion Cymreig. Daeth yn aelod o'r Cyfrin Gyngor ym 1979. Noddodd Ddeddf Diwygio Ysgariad 1969. Fel y gellid tybio, roedd ganddo ddiddordeb mawr a pharhaol mewn materion fel tai a gwasanaethau cymdeithasol. Priododd Alec Jones ar 12 Awst 1950 Mildred Maureen, merch William T. Evans, a bu iddynt un mab. Eu cartref oedd 58 Stryd Kenry, Tonypandy, Rhondda. Ar ôl
NICHOLAS, JAMES (1877 - 1963), gweinidog (B) Thomas, gweinidog (A) Llanboidy, yn drwm ei ddylanwad arno, ond gyda'i fam yn Ramoth yr ymaelododd. Bedyddiwyd ef yn 16 mlwydd oed gan y gweinidog D. S. Davies ('Dafis Login'), a thraddododd ei bregeth cyntaf yn Ebrill 1898. Wedi naw mis yn Ysgol yr Hen Goleg, Caerfyrddin, bu'n fyfyriwr yn y Coleg Presbyteraidd yno o 1899 hyd 1901. Ordeiniwyd ef 14 Hydref 1901 yn weinidog Moreia, Tonypandy, a gwelodd
OWEN, Syr ARTHUR DAVID KEMP (1904 - 1970), gweinyddwr cydwladol Ganwyd 26 Tachwedd 1904, yn fab hynaf Edward Owen, gweinidog eglwys Crane Street (B), Pont-y-pŵl a symudasai ychydig fisoedd ynghynt o eglwys Bethel (B), Tonypandy, a'i wraig Gertrude Louisa, merch Thomas Henry Kemp (a fuasai'n ysgolfeistr nodedig yn Nhal-y-bont, Ceredigion, o 1865 i 1892 ac yn feistr yn yr adran Normal yng Ngholeg Prifysgol Cymru o 1892 i 1894, pryd y symudodd i fod yn brifathro
PARRY, ROBERT IFOR (1908 - 1975), gweinidog (Annibynwyr) ac athro ysgol Nghynhadledd Genedlaethol Undeb yr Athrawon, ac yn Bournemouth ym 1974 yng Nghynhadledd Ryngwladol y Rotariaid. Bu'n annerch ac yn pregethu droeon yng Nghyfarfodydd Blynyddol Undeb yr Annibynwyr – Bangor (1936), Maesteg (1947), Tonypandy (1948), a Chaergybi (1953). Cafodd ei ethol yn ysgrifennydd ei Gyfundeb ym 1950, a phum mlynedd wedyn yn ysgrifennydd Cymdeithas Hanes yr Annibynwyr. Ym 1959, gwelodd ei
POWELL, ANNIE (1906 - 1986), athrawes, gwleidydd lleol a maer Comiwnyddol y Rhondda Ganwyd Annie Powell ar 8 Medi 1906 yn Ystrad, Cwm Rhondda, Morgannwg, yr hynaf o bedair merch Tom a Sarah Thomas, y ddau'n athrawon. Cymraeg oedd iaith y teulu, ac roedd capel yr Annibynwyr yn ganolbwynt i'w bywyd, ac yn ddiweddarach Neuadd Ganolog y Methodistiaid, Tonypandy. Cafodd Annie ei haddysg yn Ysgol Ramadeg Pentre a Choleg Hyfforddi Morgannwg, ac aeth hithau hefyd yn athrawes. Ar

Canlyniadau chwilio

1 - 12 of 16 for "tonypandy"