Y Bywgraffiadur Cymreig

ANGHARAD (bu farw 1162) Gwraig Gruffydd ap Cynan, a merch Owain ab Edwin, un o benaethiaid dwyrain Gwynedd. Priododd Gruffydd tua'r flwyddyn 1095, yn gynnar yn ei ymdrech am allu; goroesodd Angharad ei gŵr flynyddoedd lawer, gan farw yn 1162. Dyma eu plant: Cadwallon (bu farw 1132), Owain (Gwynedd), Cadwaladr, a phum merch, sef Gwenllian, Marared, Rainillt, Susanna, ac Annest. Priododd Gwenllian Gruffydd ap Rhys a daeth
ANGHARAD, ferch MORGAN ap MEREDUDD (1293 or 1299) - gweler IFOR HAEL
BLEDDYN ap CYNFYN (bu farw 1075), tywysog Mab Cynfyn ap Gwerstan (gwr na wyddys ddim arall amdano) ac Angharad, gweddw Llywelyn ap Seisyll (bu farw 1023), a mam yr enwog Gruffudd ap Llywelyn (bu farw 1063). Rhoddir ach urddasol i Gwerstan gan awdurdodau diweddar, ond y mae naws gair yn deillio o'r Saesneg Werestan ar yr enw. A hwythau yn hanner-brodyr i Gruffudd, dilynodd Bleddyn a Rhiwallon ef, ond nid yn annibynnol bellach eithr yn
CADWALADR (bu farw 1172), tywysog Trydydd mab Gruffydd ap Cynan (bu farw 1137) a'i wraig Angharad. Clywir sôn amdano gyntaf yn 1136, pryd y bu i'w frawd Owain ac yntau, wedi marw Richard Fitz Gilbert, arglwydd Ceredigion, fynd ar gyrch i'r dalaith honno a chymryd y pum castell gogleddol, Aberystwyth yn eu plith. Ddiwedd y flwyddyn daethant eilwaith gyda llu mawr o farchogion wedi eu gwisgo mewn dur, a gwŷr traed, ac ysgubo trwy
CASNODYN (fl. 1320-1340), bardd marwnad Angharad ei wraig i Ddafydd ap Gwilym). Canodd hefyd i'r Drindod, a'i awdl farwnad i Fadog Fychan o'r Goetref, Llangynwyd, stiward Tir Iarll dan Arglwydd Morgannwg, a gŵr pwysig tua 1330, yw'r gerdd gyntaf sydd ar gael i unrhyw un o foneddigion y wlad honno. Y mae gan Casnodyn gyfeiriadau eraill yn ei waith at leoedd ym Morgannwg, ac yn ei gân i Wenlliant sonia am ei ' Wenhwyseg.' Geilw ei hun
DAFYDD ab IFAN ab EINION (fl. 1440-1468), gŵr sy'n enwog am iddo amddiffyn castell Harlech ar ran plaid Lancaster (1460-8) yn Rhyfel y Rhosynnau Ei dad oedd Ieuan ab Einion o Gryniarth a'r Hendwr, yn yn Edeirnion, Meironnydd, o hil Llywelyn ap Cynwrig o Gors y Gedol; ei fam, Angharad, yn ferch ac etifeddes Dafydd ap Giwn Llwyd o'r Hendwr. Ei wraig oedd Marged, merch John Puleston o Emral, Sir y Fflint. Fel llawer Cymro ieuanc arall yn y cyfnod milwriodd gyda byddinoedd Lloegr yn Ffrainc yn ystod rhan olaf Rhyfel y Can Mlynedd - yn Rouen
DAFYDD AP GWILYM (c. 1315 - c. 1350), bardd noddwyr pwysicaf yng Ngheredigion oedd teulu Glyn Aeron, llys a fu'n ganolbwynt i fwrlwm o weithgarwch llenyddol newydd. Canodd Dafydd awdl farwnad i Angharad, gwraig Ieuan Llwyd, a ffug-farwnad i'w mab Rhydderch. Ac mewn llyfr a fu ym meddiant y teulu, Llawysgrif Hendregadredd (casgliad o gerddi Beirdd y Tywysogion a luniwyd yn ôl pob tebyg yn Ystrad-fflur), ceir copi o englynion Dafydd i'r Grog yng
DWNN, LEWYS (c. 1550 - c. 1616) O'r Betws yng Nghydewain, Sir Drefaldwyn. Dywed ef ei hun (Heraldic Visitations, i, 26) ei fod o linach David Dwnn o Gydweli (sef brawd Owain Dwnn) a 'aeth i Bowys gwedi lladd Maer Kydweli' a dyfod yn berchen Cefn y Gwestyd trwy ei wraig Angharad Lloyd. Un o deulu Cefn y Gwestyd oedd mam Lewys, sef Gwenllian, merch Rhys Goch Dwnn, a briododd Rhys ap Owain ap Morus. Ond cymerodd y mab gyfenw ei
EINION ap COLLWYN (fl. 1100?) Forgannwg yn amser Iestyn - dywed George Owen o'r Henllys fod ei dad, Collwyn, yn nai i Angharad, ferch Ednowain ap Bleddyn o Ardudwy, a mam Iestyn. Mwy awgrymog fyth yw'r ffaith nad oes sillaf am Einion yn llyfr Syr John Lloyd ar hanes Cymru (gweler ei nodyn ar waelod t. 402), ac na fwriadai ei gynnwys yn y Bywgraffiadur hwn. Casglwyd y traddodiadau amdano, am y teuluoedd o'r Blaeneudir a honnai ddisgyn
EINION ap GWALCHMAI (fl. 1203-23), bardd cartref am 21 o flynyddoedd, yna'n dychwelyd, a'i wraig (sef, yn ôl y chwedl, a'r englynion ynddi, Angharad, ferch Ednyfed Fychan) newydd briodi gwr arall ond yn ei adnabod wrth iddo ganu'r delyn a dangos hanner y fodrwy briodas a gadwasai, a chwedl arall am y ' brawd ' Gwryd yn ei iacháu o anhwyldeb a fuasai arno saith mlynedd. Mewn englyn arall sydd ynglyn â'r ail chwedl dywedir yn bendant mai mab
teulu ELLIS Bron y Foel, Ystumllyn, Ynyscynhaearn fel y cyfrifid Ieuan, brawd Syr Howel y Fwyall, yn gyndad hen deulu Madryn, Sir Gaernarfon. Priododd HOWELL AP MEREDYDD, Bron y Foel, Gwenllian, ferch Gruffydd ab Ednyfed Fychan. Aer y briodas oedd GRUFFYDD AB HOWEL. Ei aer ef, o'i wraig Angharad, oedd EINION AP GRUFFYDD, siryf sir Gaernarfon, 1354-6, a mab arall oedd Syr Howel y Fwyall. Dilynwyd Einion gan IEUAN AB EINION, siryf sir Gaernarfon
EVANS, LEWIS PUGH (1881 - 1962), milwr a ffigwr cyhoeddus, Brigadydd Gadfridog, VC, CB, CMG, DSO Ganwyd ef yn Aber-mad, Aberystwyth ar 3 Ionawr 1881, yn ail fab Syr Griffith Evans, KCIE, DL, YH, bargyfreithiwr, a'r Fonesig Evans, o Gelli Angharad, Aberystwyth. Addysgwyd ef yn Eton 1895-1898, ac yng Ngholeg Milwrol Brenhinol Sandhurst o Ionawr i Ragfyr 1899. Comisiynwyd ef yn 2il lefftenant yn y Black Watch ar 23 Rhagfyr 1899, a gwasnaethodd ar unwaith yn rhyfel De Affrica, gan gymryd rhan yn

Canlyniadau chwilio

1 - 12 of 72 for "Angharad"