Y Bywgraffiadur Cymreig

ANIAN (bu farw 1293), esgob Llanelwy flwyddyn yn Aberriw a hefyd yn y cyfamod rhwng Llywelyn a Rhodri a wnaethpwyd 12 Ebrill 1272 yng Nghaernarfon. Ar 30 Hydref 1272 ceir ef yn gennad Llywelyn at Harri III, a oedd bron ar ben ei yrfa, a chanmolir ef gan y brenin am iddo wneud ei waith mor dda. Ond yr oedd gelyniaeth gudd Llywelyn tuag at y brenin newydd yn peri newid yn Anian hefyd. Yn niwedd 1273 ysgrifennodd at Gregory X gan wneud
AP GWYNN, ARTHUR (1902 - 1987), Llyfrgellydd, a thrydydd llyfrgellydd Coleg Prifysgol Cymru, Aberystwyth Adrannol Addysg i Ffordd Alexandra, yr hen lyfrgell Daearyddiaeth/Daeareg. Pan ymddeolodd Arthur ap Gwynn, yr oedd y llyfrgelloedd adrannol canlynol hyn yn bodoli: Llyfrgell Sefydliad Gwyddor Gwlad yn canolbwyntio ar Amaethyddiaeth ac yn gweithio'n agos â'r Adeiladau Llaethyddiaeth er eu bod ar wahân; Llyfrgell Gemeg; Llyfrgell Gerddoriaeth a oedd bron yn gwbl annibynnol; Llyfrgell Economeg Amaethyddol a
BARTRUM, PETER CLEMENT (1907 - 2008), ysgolhaig achau Cymru . Sefydlodd destun mor ddibynadwy â phosibl, felly, trwy ganolbwyntio ar lawysgrifau o tua 1500 ymlaen. Yn 1976 cyhoeddwyd y cyntaf o'i ddau gasgliad anferth, Welsh Genealogies AD 300-1400 (8 cyfrol, Gwasg Prifysgol Cymru, dyddiedig 1974), gyda bron i 1000 o dudalennau o achau, a'r un faint o fynegeion. Tanbrisiwyd y diddordeb yn y pwnc yn ddirfawr, a dim ond can copi a argraffwyd. Bu'n rhaid cyhoeddi
BATCHELOR, JOHN (1820 - 1883), dyn busnes a gwleidydd pen draw fe'i gwerthwyd ymlaen, gyda'r holl ganiatâd a geisiodd Batchelor, am £100,000. Pan aeth Batchelor yn fethdalwr, cafwyd llifeiriant o barch a hoffter tuag ato gan Ryddfrydwyr ac Anghydffurfwyr. Yng Ngorffennaf 1874, cyflwynwyd iddo'r swm anrhydeddus o £3,700 (a wnaed i fyny i £5,000 yn ddiweddarach). Dywedwyd mewn papurau newydd fod ei enw ynghlwm wrth bron bob mudiad poblogaidd a dyngarol
BEAUMONT, Is-Gyrnol yr Anrhydeddus RALPH EDWARD BLACKETT (1901 - 1977), Aelod Seneddol a gŵr cyhoeddus 1 Ionawr 1967 am ei wasanaeth cyhoeddus yng Nghymru. Priododd Ralph Beaumont yn Eglwys St. George's, Hanover Square, Llundain ar 22 Mawrth 1926, â Helena Mary Christine Wray, merch ieuengaf y Brigadydd-gadfridog Cecil Wray; ganwyd iddynt ddau fab a merch. Bu farw Christine Beaumont ar 26 Awst 1962. Tua 1972, symudodd Ralph Beaumont o Blas Llwyngwern i Bron-y-Wennol, a oedd hefyd ym Mhantperthog
BELL, Syr HAROLD IDRIS (1879 - 1967), ysgolhaig a chyfieithydd teitl â'r traethawd, sef The Development of Welsh Poetry, yn 1936. Yn y mesurau rhydd yr oedd bron y cyfan o'r cerddi a gyfieithwyd yn y ddwy gyfrol gyntaf, a hyd y gellid yr oedd y ddau gyfieithydd wedi glynu wrth batrymau mydryddol y cerddi gwreiddiol. Yn y gyfrol The Development of Welsh Poetry, yr oedd y rhan fwyaf o'r dyfyniadau enghreifftiol wedi eu trosi i ryddiaith Saesneg. Y cam nesaf oedd
BENNETT, RICHARD (1860 - 1937), hanesydd Methodistaidd chwilotwr ac yn hanesydd o radd anarferol uchel - yn rhyfeddol felly pan gofiwn na chafodd unrhyw hyfforddiant. Nid yn unig yr oedd ei wybodaeth o lawysgrifau Trefeca bron yn wyrthiol yn ei manylder, ond yr oedd ganddo hefyd welediad eang iawn ar ei faes. Ni bu neb mwy teilwng nag ef o'r radd o M.A. a gyflwynwyd iddo, er clod, gan Brifysgol Cymru yn 1932.
BERNARD (bu farw 1148), esgob Tyddewi ddyfalu. Ceir prawf dilys yng nghronicl Battle Abbey iddo drefnu i'r abaty hwnnw golli rhai o eglwysi tref Gaerfyrddin, er mwyn gwneuthur lle i gwfaint o ganoniaid Awstinaidd a sefydlasai ef ei hun; dywed croniclydd Cymreig iddo yn 1144 roddi tir yn Nhrefgarn Fechan yn Neugleddyf i fynachod Sistersaidd - y cyntaf o'r urdd honno i gartrefu yng ngorllewin Cymru. Gan Gerallt Gymro, a ysgrifennai bron
BEUNO (bu farw 642?), nawdd-sant a goffeir yn bur gyffredinol yng Ngogledd Cymru Wenffrewi), ac, yn olaf oll, yng Nghlynnog lle y bu farw ar ddydd Sul y Pasg Bychan (yn ôl dull y Cymry o gyfrif). Gan y coffeid ei ŵyl ym mhobman o'r bron ar 21 Ebrill, efallai y gellir casglu mai 642 oedd blwyddyn ei farw.
BEVAN, THOMAS (Caradawc, Caradawc y Fenni; 1802 - 1882), hynafiaethydd ddiwyd dros Gymdeithas y Cymreigyddion. Yn 1863 cychwynnodd fasnach gwerthu glo a halen yn y Fenni. Bu farw 10 Rhagfyr 1882, a'i gladdu ym mynwent capel y Bedyddwyr, Llanwenarth, lle y bu'n aelod am dros hanner canrif. Ychydig fu ei gynnyrch llenyddol, er y medrai nyddu englyn ar bron bob amgylchiad. Yn eisteddfod y Fenni, 1835, gwobrwywyd ef am draethawd ar 'Hanes Gwent dan lywodraeth Rufeinig,' ond
BLEDDYN ap CYNFYN (bu farw 1075), tywysog bron a chael ei gymryd yn garcharor. Daeth pen ar ei yrfa yn 1075 pan drefnodd Rhys ab Owain a gwyr mawr Ystrad Tywi iddo farw. Cwynid yn fawr yng nghanolbarth Cymru o achos y trychineb, ac felly pan lwyddodd ei gefnder Trahaearn ap Caradog i drechu Rhys ym mrwydr Gwdig yn 1078 a'i anfon ar ffo yn ffrwst credid bod dial wedi cael ei wneuthur mewn modd arbennig. Rhoddir clod uchel i Fleddyn yn y
BOSSE-GRIFFITHS, KATE (1910 - 1998), Eifftolegydd ac awdures cyhoedd mewn catalogau darluniadol megis A Musician Meets Her Gods a Five Ways of Writing between 2000 BC and AD 200. Cafodd y pleser o weld y Ganolfan Eifftaidd yn adeilad newydd Taliesin ar gampws Prifysgol Abertawe bron wedi'i chwblhau. Agorwyd yr adeilad newydd ym mis Medi 1998. Cyhoeddwyd cyfrol o ysgrifau llenyddol, Teithiau'r Meddwl, rhai ohonynt yn gyhoeddedig eisoes, yn 2004. Bu farw Kate Bosse

Canlyniadau chwilio

1 - 12 of 303 for "Bron"