Y Bywgraffiadur Cymreig

BRYCHAN (fl. tua chanol y 5ed ganrif), sant Ei dad oedd Anlach, fab Coronac, yntau yn dywysog Gwyddelig, a'i fam oedd Marchell, ferch Tewdrig, brenin Garthmadryn. Ar arch ei thad aeth Marchell trosodd i Iwerddon, lle yr ymunodd mewn priodas ag Anlach, a lle hefyd y ganwyd Brychan. Wedi hyn, dychwelodd Anlach gyda'i briod a'r plentyn i Gymru, a gwnaethant eu cartref ym mhentref Benni (yn ôl pob tebyg yr hen ' Bannium ' ger Aberhonddu
BRYCHAN - gweler DAVIES, JOHN
CADOG sant (fl. c. 450), un o wŷr pennaf yr Eglwys Geltaidd yng Nghymru Yn ôl ei 'fuchedd' ('Vita'), a ysgrifennwyd yn y 12fed ganrif, yr oedd yn fab i Gwynllyw (tywysog Gwynllŵg yn ne-ddwyrain Cymru) a Gwladus, merch Brychan, brenin Brycheiniog. ' Vita Cadoci,' a ysgrifennwyd, y mae'n debyg, ym mhriordy Aberhonddu gan fynach Normanaidd o'r enw Lifris neu Lifricus, ydyw'r hwyaf a'r bwysicaf yn y casgliad o fucheddau (yn Lladin) seintiau Cymru a adnabyddir wrth yr enw
CAIN (fl. diwedd y 5ed ganrif a dechrau'r 6ed), santes a gwyryf Yn ôl y 'De Situ Brecheniauc' (Wade-Evans, Vitae Sanctorum Britanniae et Genealogiae, 313-5) a'r 'Cognacio Brychan' (op. cit., 315-8), un o ferched bucheddol Brychan Brycheiniog oedd Cain. Ceir y traddodiad amdani ym 'muchedd' y santes Gain, crynodeb a gyfansoddwyd tua chanol y bedwaredd ganrif ar ddeg gan John o Teignmouth allan o ryw lawysgrif anhysbys. Ni chwenychodd Cain y bywyd priodasol, ac
CLYDOG (fl. 500?), sant a merthyr mab ydoedd i Clydwyn ap Brychan a theyrnasai dros Ewias (heddiw, gan mwyaf, yn Swydd Henffordd). Ni wyddys dim amdano ar wahân i'r hyn a ddywedir yn ' Llyfr Llandaf.' Yn ôl yr hanes yno yr oedd yn dywysog a oedd yn arfer duwioldeb, yn caru heddwch a chyflawnder, ond a gafodd ei ladd, pan oedd yn hela ar lan afon Mynwy, gan un o'i ddilynwyr a oedd yn eiddigus ohono. Yr oedd y llofrudd yn caru
CYNIDR (fl. 6ed ganrif), sant Ychydig o hanes bywyd y sant hwn sydd ar gael. Dywed y ' De Situ Brecheniauc ' (Wade-Evans, Vitae Sanctorum Britanniae et Genealogiae, 313-5) a'r ' Cognacio Brychan ' (op. cit., 315-8) amdano mai mab oedd i Geingair, ferch Brychan, ond ni sonnir yno am enw ei dad. Ar y llaw arall, dengys y ' Generatio Sancti Egweni ' (op. cit., 319) mai mab oedd Cynidr i Wynllyw a Gwladys, ac felly yn frawd i
CYNOG (fl. 500?), sant yn ôl traddodiad, mab i Brychan, sefydlydd teyrnas Brycheiniog, a Banadlwedd, merch i un o frenhinoedd Powys. Ym Mrycheiniog y coffeir ef gan mwyaf - y mae Defynnog, Ystrad Gynlais, Penderyn, Battle, Llangynog, a Merthyr Cynog i gyd o dan ei nawdd, a dywedir mai ym Merthyr Cynog y'i claddwyd. Cyflwynwyd eglwys Boughrood yn sir Faesyfed a Llangynog yn Sir Drefaldwyn hefyd iddo; bu iddo unwaith
DAVIES, ALUN HERBERT (CREUNANT) (1927 - 2005), Cyfarwyddwr cyntaf Cyngor Llyfrau Cymru (y Cyngor Llyfrau Cymraeg yn wreiddiol) rhyfeddol yn ddihafal. Pan ddaeth yn bryd iddo ymddeol yn 1987 roedd gan y Cyngor staff o 36, roedd y trosiant blynyddol yn £1.7 miliwn ac roedd y sefydliad yn berchen ar ddau adeilad pwrpasol - Castell Brychan ar y bryn uwchben Aberystwyth, a'r Ganolfan Ddosbarthu ar Ystad Ddiwydiannol Glanyrafon, Llanbadarn Fawr. Roedd seiliau cadarn wedi'u gosod ar gyfer datblygu'r gwaith ymhellach. Ond er cymaint ei
DAVIES, JOHN (Brychan; 1784? - 1864), bardd, golygydd, a hyrwyddwr mudiad y cymdeithasau cyfeillgar
FITZGERALD, MICHAEL CORNELIUS JOHN (1927 - 2007), brawd o Urdd Carmel, offeiriad, athronydd a bardd Santes Fair, Aberystwyth (cartref i'r Cyngor Llyfrau bellach dan ei hen enw, Castell Brychan), man hyfforddi ar gyfer yr offeiriadaeth gyda gofal hefyd am y plwyf. Ailsefydlwyd y Coleg yn 1936, yn yr un adeilad â choleg Catholig cynharach o'r un enw a symudwyd yno o Dreffynnon ac a fuasai'n wag am ysbaid, gan aelodau o Dalaith Iwerddon o Urdd Carmel dan arweiniad y Tad Malachy Lynch, a hynny trwy
GWYNLLYW (fl. diwedd y 5ed ganrif a dechrau'r 6ed), sant etifeddu canolfan brenhiniaeth ei dad, sef y dalaith a orweddai rhwng Wysg a Rhymni, ac a alwyd yn ' Wynllwg ' ('Wentloog') ar ei ôl. Oherwydd ei wrhydri mewn rhyfel yn ei ieuenctid, enillodd iddo'i hun yr enw ' Gwynllyw Filwr.' Priododd Gwladys, ferch Brychan Brycheiniog (yn groes i ewyllys ei thad, yn ôl ' Buchedd Cadog Sant'), a ganwyd iddynt fab, Cadog, un o seintiau disgleiriaf Cymru. Enwir Bugi a
JENKINS, DAVID (1848 - 1915), cerddor gan 2,000 o leiswyr yn y Plas Grisial, Llundain. Ysgrifennai'n aml i'r Wasg Gymreig a bu'n golygu Y Cerddor am flynyddoedd lawer. Bu farw yn ei gartref, Castell Brychan, Aberystwyth, 10 Rhagfyr 1915.

Canlyniadau chwilio

1 - 12 of 18 for "Brychan"