Y Bywgraffiadur Cymreig

BLAKE, LOIS (1890 - 1974), hanesydd a hyrwyddwraig dawnsio gwerin Cymru Lois Blake ati o ddifri i ymchwilio a dysgu cymaint a fedrai am y traddodiad o ddawnsio gwerin yng Nghymru. Cafodd gefnogaeth a chymorth amhrisiadwy oddi wrth W. S. Gwynn Williams (Llangollen), Ceinwen Thomas (merch Margretta Thomas a gofiai ddawnsiau Nantgarw) a nifer o ddawnswyr, athrawon ymarfer corff a haneswyr. Dyma wraig a fynnai fwrw'r maen i'r wal, ac fe aeth ati'n ddiymdroi i ddysgu pob peth
DAVIES, DAVID LLOYD (Dewi Glan Peryddon; 1830 - 1881), bardd, datganwr, etc. ddisgnifiadau byw o rai 'cymeriadau' a adwaenai yn Sir Feirionnydd ac o fywyd yn y Bala a'r cylch, ynghyd â chyfeiriadau at rai o feirdd cyfoes yr ardal honno. Bu'n cyfansoddi miwsig ac yn arwain corau yn ardaloedd Llwyn Einion, Tywyn Meirionnydd, Llanfachreth, a Rhydymain. Wedi iddo ymfudo i'r America cyhoeddwyd, yn 1870 yn Y Drych (Utica), ei nofel, 'Ceinwen Morgan, y Rian Dwylledig' (seiliedig ar fywyd yn
DAVIES, NOËLLE (1899 - 1983), llenor, addysgydd ac ymgyrchydd gwleidyddol , sir Fynwy, er mwyn sefydlu Ysgol Werin Gymreig. Gyda Noëlle yn ysgrifenyddes a chymorth ymarferol gan gyd-genedlaetholwyr, buont yn ymdrechu i sefydlu'r ysgol hyd 1938. Er mai methiant fu'r ymdrech, datblygodd Pantybeilïau yn salon gwleidyddol dylanwadol ar gyfer Plaid Cymru, ac yn enwedig i garfan o 'ferched prifysgol' fel Noëlle. Bu Ceinwen Thomas (1911-2008) yn byw yn rhan o'u teulu o 1941. Roedd
HUGHES, ROBERT (Robin Ddu yr Ail o Fôn; 1744 - 1785), bardd Ganwyd yn y Ceint Bach, Penmynydd, Môn. Addysgwyd ef gan Ellis Thomas, curad Llanfair Mathafarn Eithaf, a hyfforddwyd ef fel clerc cyfreithiwr yn swyddfa Emrys Lewis y Trysglwyn, yn Biwmares. Bu'n cadw ysgol ym Mhenmynydd, Hen-eglwys, Cerrig-ceinwen, Bodedern, ac Amlwch, a bu'n glerc i Ratcliffe Sidebottom, bargyfreithiwr, Essex Court, Temple, Llundain, o 1763 hyd 1783. Ei batrwm fel bardd oedd
JARMAN, ALFRED OWEN HUGHES (1911 - 1998), ysgolhaig Cymraeg ddarlithydd yn Adran y Gymraeg, Coleg Prifysgol Deheudir Cymru a Mynwy, Caerdydd, ac wedyn ei ddyrchafu'n Uwch-ddarlithydd. Penodwyd ef yn Athro a Phennaeth Adran, yn olynydd i Griffith John Williams, yn 1957. Bu'n ddeon Cyfadran y Celfyddydau 1961-63 ac yn 1967 llwyddodd i ddarbwyllo'r coleg i sefydlu Uned Ymchwil Ieithyddol Gymraeg i astudio tafodieithoedd y Gymraeg, a'r Dr Ceinwen Thomas a oedd eisoes yn
MORGAN, JENKIN (bu farw 1762), gweinidog gyda'r Annibynwyr yn nhŷ 'yeoman' o'r enw John Owen, Caeau Môn, ym mhlwyf Cerrig-Ceinwen. Urddwyd ef yn weinidog arni, yn Watford, Mehefin 1746 - yr oedd Thomas Morgan (1720 - 1799) yno, a Lewis Rees ac Edmund Jones yn pregethu. Cafodd grantiau gan y Bwrdd Presbyteraidd o 1747 hyd 1751, a chan y Bwrdd Cynulleidfaol o 1747 hyd 1762. Enwir ef (1747-50) yn nyddlyfrau John Wesley - bu'n cyfieithu i Wesley. Yn fuan wedi
PARRY, HUGH (Cefni; 1826 - 1895), gweinidog gyda'r Bedyddwyr, bardd, llenor, a diwinydd Ganwyd ym mhlwyf Cerrig Ceinwen, Môn, 20 Medi 1826, yn fab i Owen ac Ellinor Parry, Tyddyn Sawdwr, Llangefni. Codwyd ef yn Annibynnwr yn Llangefni a Rhos-y-meirch, a'i ordeinio'n weinidog ym Magillt 26 Rhagfyr 1848, ond ymunodd â'r Bedyddwyr yn Llangefni 6 Hydref 1850 a bu'n weinidog yn Rhos-y-bol (Ionawr–Mai 1851), Dowlais (Mai 1851–5), Bangor (1855–7), Brymbo a Moss (1857–60), Talybont
ROBERTS, THOMAS (bu farw c. 1775), Bedyddiwr cyntaf ym Môn Y Myfyrian Uchaf oedd ei gartref cyntaf, ond yn Nhrehwfa Fawr gerllaw Rhos-trehwfa ym mhlwyf Cerrig Ceinwen y gorffennodd ei oes. Codwyd ef yn Annibynnwr yn Rhosymeirch, ac yr oedd yn bregethwr cynorthwyol yno, ond yn 1763 (1768 yn ôl Frimston), gyda chymeradwyaeth yr eglwys, fe'i cymhellwyd gan David Jones, Wrecsam, i ddod ato i'w fedyddio ganddo, a daeth yn aelod yno, er ei fod yn dal i fyw ym
ROWLANDS, CEINWEN (1905 - 1983), cantores Ganwyd 15 Ionawr 1905 yng Nghaergybi, Ynys Môn, yn unig blentyn William Rowlands a'i wraig Kate (Jones). Cadwai ei thad, a oedd yn frodor o Gaergybi, siop ddillad yr 'Anglesey Emporium' yn y dref nes iddo ymddeol yn 1929. Brodor o Gerrigydrudion oedd ei mam, ac yn gantores cyngerdd bur amlwg yn ei dydd. Addysgwyd Ceinwen yn Ysgol Morgan Jones, Caergybi, ac yn Ysgol Sir y Merched, Bangor
WILLIAMS, Syr GLANMOR (1920 - 2005), hanesydd Ganwyd Glanmor Williams ar 5 Mai 1920 yn 3 Cross Francis St, Dowlais, Merthyr Tudful, Morgannwg, yn unig blentyn i Daniel Williams (marw 1957) a'i wraig Ceinwen (ganwyd Evans) a fu farw yn 1970. Yn sir Frycheiniog yr oedd gwreiddiau teulu ei dad ac yn Rhandir-mwyn, Sir Gaerfyrddin yr oedd gwreiddiau teulu'r fam. Roedd y teulu'n Fedyddwyr Cymraeg yn addoli yng nghapel Moriah, Dowlais. Gweithiai ei
WILLIAMS, STEPHEN JOSEPH (1896 - 1992), ysgolhaig Cymraeg gilydd yn 1985. Annibynnwr ydoedd yn ei ymlyniad crefyddol, yn ddiacon ac ysgrifennydd yr eglwys yng nghapel Stryd Henrietta, Abertawe, a bu'n Llywydd Undeb yr Annibynwyr Cymraeg yn 1969. Priododd Ceinwen Rhys Rowlands, datgeiniad a chantores caneuon gwerin, o Landeilo yn 1925 a bu iddynt ddau fab (Urien Wiliam, Aled Rhys Wiliam) a merch (Annest). Bu farw Stephen J. Williams yn Abertawe yn 96 oed 2

Canlyniadau chwilio

1 - 11 of 11 for "Ceinwen"