Y Bywgraffiadur Cymreig

CRWYS - gweler WILLIAMS, WILLIAM CRWYS
DAVIES, EVAN (1826 - 1872), addysgwr Ganwyd 26 Mehefin 1826 yn y Gelli, Llan-y-crwys, yn fab i Timothy Davies, ac addysgwyd yn Ffrwd-y-fâl gan William Davies (1805 - 1859) ac wedyn ym Mryste. Wynebai ar y weinidogaeth, ac aeth i Glasgow, yn ' Ysgolor y Dr. Williams '; graddiodd yno, ac ymhen hir amser wedyn (1858) graddiodd drachefn, yn LL.D. Yn nyddiau ei goleg, cychwynnwyd y Mudiad (Addysg) Gwirfoddol ymhlith Ymneilltuwyr y
DAVIES, WILLIAM (1805 - 1859), gweinidog ac athro Annibynnol Ganwyd 20 Mawrth 1805 ym Mhant-ysgyfarnog, Llan-y-crwys; bu yng Nghastell Hywel ac wedyn (ar ôl cadw ysgol am chwe mis yn Ffald-y-brenin) yn academi Caerfyrddin (1826-30), lle'r amlygodd fedr anarferol mewn ieithoedd a mathemateg. Bu'n weinidog (nid rhy lwyddiannus, gellid meddwl) am rai blynyddoedd yng Nghernyw, gan fyw yn Truro - ordeiniwyd ef yn Helford yn 1832; ond yn 1834 torrodd ei iechyd i
EVANS, DAVID (1879 - 1965), gwas sifil ac emynydd Weinyddiaeth Iechyd gan gyfuno'r dyletswyddau â rhai'r Prif Arolygydd. Ymddeolodd o'r Gwasanaeth Sifil yn 1944. Yn ystod ei flynyddoedd yng Nghaerdydd yr oedd David Evans wedi ymgysylltu â llawer o gyrff cymdeithasol a chrefyddol, yn arbennig eglwys Bresbyteraidd Crwys Road lle y gwasanaethodd am nifer o flynyddoedd yn flaenor ac yn 1941 yn ysgrifennydd cyffredinol. Yr oedd hefyd yn aelod o gyngor Cymdeithas
GRIFFITHS, DAVID REES (Amanwy; 1882 - 1953), bardd ac ysgrifwr olygwyd gan Gomer M. Roberts. Cyhoeddwyd rhai o'i emynau yn Y Caniedydd (1960). Priododd (1) â Margaret Morgan o Ben-y-groes; (2) â Mary Davies o'r Crwys ger Abertawe. Ei fab o'r briodas gyntaf oedd Gwilym, a fu â'i fryd ar weinidogaeth yn yr Eglwys yng Nghymru, ond bu farw cyn sylweddoli'i fwriad. Aeth ei dad ag ef i Dde Affrica yn 1929 eithr ni chafodd adferiad. Ganwyd dwy ferch o'r ail briodas. Bu
JENKINS, DANIEL (1856 - 1946) Llan-y-crwys, ysgolfeistr a charwr llên a cherddoriaeth Cymru Ganwyd 7 Tachwedd 1856 yn fab i Griffith a Catherine Jenkins, Pentrefelin, Nantcwnlle, Sir Aberteifi. Addysgwyd ef yn ysgol Bwlch-y-llan, Academi Holt a Choleg Normal Bangor. Dewiswyd ef yn brifathro ysgol Cilcennin yn 1877, ysgol Llanfair Clydogau yn 1878, ac ysgol Llan-y-crwys, Sir Gaerfyrddin, yn 1897, a bu yno nes ymddeol o'r swydd yn 1920. Yn 1898 etholwyd ef ar gyngor sir Aberteifi, a bu'n
JONES, JOHN EDWARD (1905 - 1970), ysgrifennydd a threfnydd Plaid Cymru darlithio a pharatoi cyfresi teledu ar arddio yr oedd yn gryn arbenigwr arno. Ar wahân i gyfrol werthfawr ar y pwnc ysgrifennodd lyfr teithio am Yr Yswisdir. Eithr ei gyfrol werthocaf yw Tros Gymru, sy'n fwynfa o wybodaeth am Blaid Cymru hyd at 1945. Ar ben hyn oll, bu'n athro ar ddosbarth mawr o wragedd ifanc yn Ysgol Sul capel Heol y Crwys (MC), Caerdydd. Afiechyd a'i gorfododd yn 1962 i roi'r gorau i
MARSDEN, THOMAS (1802 - 1849), clerigwr ac awdur Ganwyd yn 1802 (neu 1801) yn fab i David Marsden, a oedd yn cloddio mwyn gerllaw Llanbedr-Pont-Steffan. Bu yng Ngholeg Dewi Sant; urddwyd yn 1827; bu'n gurad Llan-y-crwys 1827-9, Tir-abad 1829-31, a Llan-y-crwys drachefn 1831-8. O 1838 hyd ei ymddiswyddiad yn 1840, bu'n ficer Brymbo; ac o 1843 hyd ei farw yn rheithor Llanfrothen. Bu farw 24 Hydref 1849, yn ei 48 flwydd, meddai ei faen coffa
NICHOLAS, WILLIAM RHYS (1914 - 1996), gweinidog ac emynydd mlynedd, a thraddodi darlith lenyddol yr Eisteddfod yng Nghwm Rhymni, 1990, ar 'Crwys y Rhamantydd'. Bu'n arolygydd Gwasg yr Annibynwyr, Gwasg John Penry, am rai blynyddoedd, a bu'n Llywydd Undeb yr Annibynwyr yn 1981-82, gan draethu ei anerchiad ar y testun 'Maen Prawf ein Cristnogaeth'. Cyhoeddodd ddwy gyfrol o farddoniaeth, Cerdd a Charol (1969) a Cerddi Mawl (1980, ac argraffiad wedi ei helaethu yn
PHILLIPS, DANIEL MYDRIM (1863 - 1944), gweinidog (MC), addysgwr ac awdur Ganwyd D. M. Phillips yn 1863 ym Mhant-y-gwin, Llan-y-crwys, rhwng Mynydd Cellan ac Afon Twrch, Sir Gaerfyrddin, yn fab Rees ac Elizabeth Phillips. Symudodd y teulu i Ystrafellte lle gweithiodd fel gôf yng ngefail Pontsyll, ger Aberhonddu. Dechreuodd bregethu ac fe'i haddysgwyd yn Nhrecynon, Aberdâr, dan hyfforddiant yr Undodwr Rhys Jenkin Jones ac yng Ngholeg Prifysgol Deheudir Cymru a Mynwy
RICHARDS, JEDEDIAH (1784? - 1838), emynydd, a llyfrwerthwr teithiol, cymeriad hynod a breswyliai dros y rhan fwyaf o'i oes yn Nhan-yr-esgair, Ffald-y-brenin, plwyf Llan-y-crwys, Sir Gaerfyrddin. Galwai ei hun yn ' Addysgwr Rhydd-ymarfer Cristnogaeth,' ac yn ' peripatetic philosopher.' Cyhoeddai faledi a llyfrynnau a gwerthai lyfrau a chrynhoi tanysgrifiadau at gyhoeddiadau a chylchgronau. Teithiodd yn helaeth yng Nghymru a chasglodd stôr o wybodaeth am lenyddiaeth Gymraeg
STEPHENS, MICHAEL (1938 - 2018), awdur a gweinyddydd llenyddol diwylliant Cymru yn cael achos i droi at ei weithiau. Gwnaeth gyfraniad enfawr i lenyddiaeth y genedl. Bu Meic Stephens farw yng Nghaerdydd ar 2 Gorffennaf 2018. Cynhaliwyd ei wasanaeth angladdol yng Nghapel y Crwys ac yn Amlosgfa Thornhill, Caerdydd, ar 20 Gorffennaf.

Canlyniadau chwilio

1 - 12 of 16 for "Crwys"