Y Bywgraffiadur Cymreig

ANIAN (bu farw 1266), esgob Llanelwy Gwnaethpwyd ef yn esgob ar ôl marw Hywel ab Ednyfed yn 1247. Yr oedd y Berfeddwlad ar y pryd o dan ofal Lloegr, a chydnabu Einion ac Anian a'r cabidwl ar 15 Medi 1249 hawl y brenin i awdurdodi dewis esgob a chadarnhau'r dewisiad, yn gymwys fel pe bai'n esgobaeth yn Lloegr. Erbyn y 27ain o'r mis yr oedd yr esgob dewisedig wedi talu gwrogaeth i'r brenin ac, ar ei orchymyn, wedi derbyn iddo'i hun
BLEDDYN FARDD (fl. 1268-1283), un o feirdd y tywysogion Cadwyd 13 o'i awdlau yn NLW MS 6680B: Llawysgrif Hendregadredd. Canai yn arbennig i feibion Gruffydd ap Llywelyn ab Iorwerth ac i uchelwyr Gwynedd, ond y mae ganddo un awdl i Rys Amharedudd ap Rhys o Ddeheubarth. Canu i wyr yw'r cwbl o'i waith ac eithrio'r farwysgafn. Yr awdl gyntaf o'i waith y gellir ei dyddio yw ei farwnad i Oronwy ab Ednyfed (bu farw 1268), a'r olaf yw ei awdl i dri mab
teulu BROUGHTON Marchwiel, Hawliai aelodau'r teulu hwn eu bod yn disgyn o Dudur ab Ednyfed, arglwydd Broughton, ail fab Cynwrig ab Rhiwallon, arglwydd Maelor Gymraeg. Yn yr 16eg ganrif yr oedd RALPH BROUGHTON yn meddu Plas Isa, Isycoed, sir Ddinbych; yr oedd ei drydydd mab ef, VALENTINE BROUGHTON (bu farw 1603), aldramon yn ninas Caer, yn noddwr cynnar i ysgol ramadeg Wrecsam, eithr nid efe ydoedd sylfaenydd yr ysgol, fel
CADWGAN FFOL (fl. 13eg ganrif), bardd Ceir un englyn o'i waith yn Peniarth MS 113, sef 'Pann vod[d]es y Sayson yn Neganwy.' Yn Peniarth MS 99 priodolir yr un darn i Ednyfed Vychan - 'pan las rhai o'r Saeson, 1270.' Ceir yr un darn yn Peniarth MS 122 heb enw wrtho. Y mae'r englyn wedi ei gyhoeddi yn Y Greal, Llundain, 1805, 167, ac fe'i priodolir yno i Gadwgan Ffol. Yn Owen, Cambrian Biography, Enwogion Cymru: a Biographical
DAFYDD AP GWILYM (c. 1315 - c. 1350), bardd Yr oedd Dafydd ap Gwilym yn fab i Wilym Gam ap Gwilym ab Einion Fawr o'r Tywyn ap Gwilym ap Gwrwared ap Gwilym ap Gwrwared Gerdd Gymell ap Cuhelyn Fardd. Enw ei fam oedd Ardudful, ac mae'n bosibl mai brawd iddi hi oedd y Llywelyn ap Gwilym ap Rhys ap Llywelyn ab Ednyfed Fychan a alwyd yn ewythr gan y bardd. Yr oedd hynafiaid Dafydd yn uchelwyr llewyrchus a fu'n gwasanaethu arglwyddi Normanaidd yn
DAFYDD ap LLYWELYN (bu farw 1246), tywysog Cricieth. O'r herwydd, pan fu Llywelyn farw 11 Ebrill 1240, nid oedd dim yn rhwystro Dafydd rhag esgyn i'r orsedd. Cafodd gymorth cryf Ednyfed Fychan, prif gynghorwr Llywelyn, ac Einion Fychan, un o ladmeryddion rheolaidd y tywysog hwnnw, a hefyd gymorth esgob Llanelwy. Ar 15 Mai, mewn cynulliad mawr yng Nghaerloyw, cyfarfu'r brenin a'i nai, gwnaeth ef yn farchog, derbyniodd wrogaeth ganddo, a gosododd
DAFYDD ap MAREDUDD ab EDNYFED (fl. c. 1460), bardd Ceir o leiaf un enghraifft o'i waith yn y llawysgrifau, sef cywydd a gyfansoddwyd yn 1460 ar ddychweliad Rhisiart, duc Iorc, o Iwerddon, o'i ymgyrch newydd yn erbyn Harri VI, a phan alwyd Senedd yn frysiog ar ddiwedd yr un flwyddyn. Yn anffodus priodolir yr un cywydd mewn gwahanol lawysgrifau i'r beirdd Dafydd Llwyd ap Llywelyn ap Gruffudd a Llywelyn ab Ednyfed, neu Llywelyn ap Maredudd ab
DAFYDD BENFRAS (fl. 1230-60), bardd rai o fuddugoliaethau cynnar Llywelyn, megis ei gyrch i Geredigion yn 1256, ac i Gemais yn Nyfed ac i Forgannwg yn 1257. Dywaid y bardd ei fod yn bencerdd i Lywelyn. Ceir un gerdd o'i waith i Ruffudd ab Ednyfed (Fychan?). Canwyd marwnad i Ddafydd Benfras gan Fleddyn Fardd, ac yn ôl honno ei ladd a gafodd, a hynny yn y Deheubarth, a'i gladdu yn Llangadog.
DAVIES, THOMAS (1512? - 1573), esgob Llanelwy Mab Dafydd ap Robert o Gaerhun, ac yn disgyn, trwy Syr Gruffydd Llwyd, arglwydd Dinorwig, o Ednyfed Fychan. Rhoddir blwyddyn ei eni yn 1512 (Strype, Ann., I, i, 371), yn 1515 (Griffith, Pedigrees), ac yn 1537 (Browne Willis, A Survey of the Cathedral-Church of St. Asaph, arg. 1801, i, 104) - y cyntaf sy'n fwyaf tebygol; y mae'r olaf yn amhosibl. Yn gynnar ar ôl graddio yn Rhydychen dechreuodd
DAVIES, TREVOR OWEN (1895 - 1966), gweinidog (MC) a phrifathro Coleg Trefeca Ganwyd 20 Tachwedd 1895 yng Nghae Adda, Llanwrin, Trefaldwyn, mab Owen Gruffydd Owen a Mary Winifred Davies, Cae Adda. Yr oedd ei dad yn frawd i Richard Owen, Mynydd Ednyfed (tad ' Dame ' Margaret LLOYD GEORGE). Addysgwyd ef yn ysgol y pentref, ysgol sir Machynlleth, Coleg y Brifysgol, Aberystwyth (lle graddiodd yn y clasuron) a Choleg Eglwys Crist, Rhydychen (lle graddiodd gydag anrhydedd mewn
EDNYFED - gweler EVANS, FREDERICK
EDNYFED ap CYNWRIG - gweler EDNYFED FYCHAN

Canlyniadau chwilio

1 - 12 of 55 for "Ednyfed"