Y Bywgraffiadur Cymreig

ALIS ferch Gruffudd ab Ieuan ap Llywelyn Fychan (c. 1520), prydyddes Merch i ŵr bonheddig o brydydd, Gruffudd ab Ieuan ap Llywelyn Fychan (c. 1485 - 1553) o'r Llanerch yn Llewenni Fechan. Ei mam ydoedd ei wraig gyntaf, Sioned ferch Rhisiart ab Hywel, Mostyn (bu farw 1540). Ganwyd Alis (neu Alis Wen) tua 1520, a phriododd Ddafydd Llwyd ap Rhys o'r Faenol ac o deulu Llwydiaid Wigfair, tua 1540. Plant iddi oedd John Llwyd (bu farw 1615), cofrestrydd esgobaeth
BEBB, WILLIAM AMBROSE (1894 - 1955), hanesydd, llenor a gwleidydd Llywelyn ap Gruffudd. Yr ail oedd Llywodraeth y cestyll (1934), yn dwyn yr hanes ymlaen i ddiwedd y bymthegfed ganrif. Yna daw Machlud yr Oesoedd Canol (1950), Cyfnod y Tuduriaid (1939) a Machlud y mynachlogydd (1937). Y mae dwy nodwedd arbennig ar y gweithiau hanesyddol hyn. Un yw bod yr awdur wedi defnyddio ffynonellau Cymreig, sef gweithiau Beirdd yr Uchelwyr, yn ogystal â ffynonellau mwy arferol fel
BLEDDYN ap CYNFYN (bu farw 1075), tywysog Mab Cynfyn ap Gwerstan (gwr na wyddys ddim arall amdano) ac Angharad, gweddw Llywelyn ap Seisyll (bu farw 1023), a mam yr enwog Gruffudd ap Llywelyn (bu farw 1063). Rhoddir ach urddasol i Gwerstan gan awdurdodau diweddar, ond y mae naws gair yn deillio o'r Saesneg Werestan ar yr enw. A hwythau yn hanner-brodyr i Gruffudd, dilynodd Bleddyn a Rhiwallon ef, ond nid yn annibynnol bellach eithr yn
BLEDDYN FARDD (fl. 1268-1283), un o feirdd y tywysogion Gruffudd ap Llywelyn wedi dienyddio'r tywysog Dafydd yn 1283. Gwr arall oedd y Bleddyn Fardd y canodd Cynddelw Brydydd ei farwnad.
BOSSE-GRIFFITHS, KATE (1910 - 1998), Eifftolegydd ac awdures Gwyn, ar y cyd â'r Parch. Euros Bowen a William Thomas (Pennar) Davies, symudasant i Abertawe, yn dilyn apwyntiad Gwyn fel Darlithydd y Clasuron a'r Eiffteg yng Ngholeg Prifysgol Cymru Abertawe ym 1946. Yno y magwyd eu meibion, Robat Gruffudd (ganwyd 1943) a Heini Gruffudd (ganwyd 1946), tra bod Kate yn gweithio fel Curadur Archaeoleg er Anrhydedd yn Amgueddfa Abertawe. Treuliodd y pâr flwyddyn yn yr
BOWYER, GWILYM (1906 - 1965), gweinidog (A) a phrifathro coleg (Ioan Wyn Gruffudd) i'w gyhoeddiad, a phan ddeallodd y myfyrwyr hynny, bu tynnu coes y Prifathro wrth y bwrdd bwyd gan ei hysbysu gyrrwr mor beryglus oeddwn! Prin iawn oedd cynnyrch llenyddol Gwilym Bowyer, er ei fod yn gryn feistr ar arddull Gymraeg gyhyrog a bywiog. Cyhoeddodd Yr Eglwys wedi'r Rhyfel (Pamffledi Heddychwyr Cymru, 1944) ac Ym mha ystyr y mae'r Beibl yn wir? (1954) a rhyw 25 o
teulu CARTER Cinmel, Trosglwyddwyd Cinmel, ger Abergele, a fu unwaith yn eiddo teulu o'r enw Lloyd (Yorke, Royal Tribes, ail arg., 113), i berchenogion newydd pan briododd Alice, aeres Gruffudd Lloyd, Richard ap Dafydd ab Ithel Fychan o Blas Llaneurgain. Priododd eu merch a'u haeres hwy, sef Catherine, Pyrs Holland (bu farw 1552) o'r Faerdref (gweler Holland, teuluoedd, Rhif 5. Felly y sylfaenwyd teulu Holland Cinmel
CASNODYN (fl. 1320-1340), bardd waith Riserdyn. Dywed ' Iolo Morganwg ' mai gŵr o Gilfai oedd Casnodyn, ac ymddengys fel petai Hywel Ystorym, gŵr o'i oes ei hun, yn cyfeirio at yr un peth mewn cerdd ddychan iddo, sef: ' Pryf waeth waeth ei faeth o fythau Cilfai ' (Ll. Coch 1342). Canodd Casnodyn i Wenlliant, gwraig y Syr Gruffudd Llwyd a oedd yng ngharchar yn 1322, ac i Ieuan Llwyd ab Ieuan ap Gruffudd o Geredigion (gŵr y priodolir
CATRIN ferch GRUFFUDD ap HYWEL (fl. c. 1555), bardd
CLYNNOG, MORYS, diwinydd Catholig gysegru, bu farw'r frenhines Mari, a dewisodd yntau alltudiaeth yn hytrach na chydymffurfio â'r drefn newydd o dan Elisabeth. Gyda'r esgob Goldwell a Gruffudd Robert, archddiacon Môn, cyrhaeddodd Rufain yn 1561. Apwyntiwyd Goldwell yn warden yr Ysbyty Seisnig yno, Gruffudd Robert, yn 1564, yn gaplan, a Morys Clynnog, yn 1567, yn ' Camerarius.' Yn 1577 gwnaed ef yn warden. Y flwyddyn ddilynol llwyddodd
teulu CONWY Botryddan, ac i ddrysu hynt y teulu bu pedwar Siôn yn olynol. Ganwyd SIÔN CONWY I tua 1518. Dichon mai ef oedd y gwr a fu'n Aelod Seneddol dros sir y Fflint yn 1558. Bu ef farw o flaen ei wraig Elisabeth Hanmer, felly cyn 1560, blwyddyn ei marw hi. Ganwyd eu hetifedd SIÔN CONWY II tua 1538. Bu ef yn briod ddwywaith (1) â Siân Salbri, Rug a Bachymbyd, (2) ag Ann Gruffudd. Bu'r Siôn hwn yn siryf sir y Fflint yn
CYFFIN, ROGER (fl. c. 1587-1609), bardd gerddi caeth rai moliant, marwnad, gofyn, a diolch (i Ogleddwyr a Deheuwyr), crefyddol, moesol, a serch. Ceir ymrysonau barddol rhyngddo â Gruffudd Hafren (Cwrtmawr MS 206B (101)), Richard Davies, esgob Tyddewi (Cwrtmawr MS 222D (28)), a Dafydd Llwyd o Ddolobran (Aberdâr MS. 1 (578)). Canodd ar ddigwyddiadau cyfoes hefyd; er enghraifft, cywydd ar Gynllwyn y Powdr Gwn, 1605, sydd hefyd yn canmol y

Canlyniadau chwilio

1 - 12 of 182 for "Gruffudd"