Y Bywgraffiadur Cymreig

ATKIN, LEON (1902 - 1976), gweinidog yr Efengyl Gymdeithasol ac ymgyrchydd dros y difreintiedig yn ne Cymru cardotwyr a'r crwydriaid i amlygrwydd trwy gyfrwng ei erthyglau yn y wasg, yn arbennig y News of the World. Yn ystod gaeaf gerwin 1947 daeth ei gapel yn noddfa i ddwsinau o ddynion a fyddai wedi marw onide. Ymwelai'n wythnosol, ar nos Wener, â thafarnau Abertawe i gasglu arian i fynd â phlant tlawd Abertawe i'r syrcas ac i fwynhau noson tân gwyllt Guto Ffowc. Ni allai Atkin fod yn ddiddig mewn unrhyw
DAVIES, JAMES EIRIAN (1918 - 1998), bardd a gweinidog cyhoedd a'r cyfryngau pan safodd fel ymgeisydd seneddol dros Blaid Cymru yn etholaeth Caerfyrddin yn Etholiad Cyffredinol 1955 ac eto mewn is-etholiad yn 1957. Cefnogai ei phriod hi yn yr etholiadau hyn ac yn ei hymgyrchoedd eraill dros yr iaith Gymraeg a'r bywyd crefyddol. Ganwyd iddynt ddau fab, Siôn Eirian (1954) a ddaeth yn llenor Cymraeg llawn-amser, a Guto (1958). Cafodd Eirian a'i briod ddylanwad
DAVIES, JENNIE EIRIAN (1925 - 1982), newyddiadurwraig y Gymraeg iddi. Aeth ymlaen wedi hynny i gwblhau cwrs dysgu gyda rhagoriaeth. Priododd y Parchedig James Eirian Davies ar 19 Tachwedd 1949 a ganed dau o feibion iddynt, Siôn Eirian (ganwyd 1954) a Guto Davies (ganwyd 1958). Bu'r teulu yn byw yn Hirwaun (1949-54), Brynaman (1954-62) ac yn yr Wyddgrug (1962-82). Jennie Eirian oedd ymgeisydd benywaidd cyntaf Plaid Cymru yn Sir Gaerfyrddin, a gwnaeth
DAVIES, JOHN (1938 - 2015), hanesydd Brifysgol Abertawe i ddarlithio trwy gyfrwng y Gymraeg. Priododd yn 1966 â Janet Mackenzie, myfyrwraig ymchwil o Fryn-mawr, gan symud i Ddryslwyn i fyw. Daeth hithau yn ei thro'n hanesydd ac awdur llwyddiannus. Ganwyd iddynt bedwar o blant, Anna, Beca, Guto ac Ianto. Penodwyd ef yn ddarlithydd yn Adran Hanes Cymru yng Ngholeg Prifysgol Cymru, Aberystwyth yn 1973 ac fe'i dyrchafwyd yn uwch-ddarlithydd yno
GRESHAM, COLIN ALASTAIR (1913 - 1989), archaeolegydd, hanesydd ac awdur ) ac i Atlas Sir Gaernarfon (1977). Ef a roddodd Ddarlith Flynyddol Eifionydd yn 1981 ar y testun 'Teulu'r Trefan'. (Cyfieithiwyd y ddarlith i'r Gymraeg gan Guto Roberts, Rhoslan, ac ef a'i traddododd ar ei ran.) Sut bynnag, campweithiau ysgolheigaidd Gresham, yn ddi-ddadl, yw ei dair cyfrol: History of Merioneth, volume i: from the earliest times to the age of the native princes (gydag E. G. Bowen
GUTO NYTH BRÂN - gweler MORGAN, GRIFFITH
GUTO'R GLYN (fl. ail hanner y 15fed ganrif), bardd oresgynnodd Herbert Ogledd Cymru; erfyn arno drugarhau wrth benaethiaid hael Gwynedd a pheidio â gadael i'r Saeson eu disodli o'u swyddau. 'Dwg Cymru'n un' yw ei gri; 'Dwg Forgannwg a Gwynedd, Gwna'n un o Gonwy i Nedd.' Yr oedd Guto 'n fwy o Gymro na Iorciad yn y bôn, er iddo 'Ddwyn coler gwychder y gard / A nod y Brenin Edward,' chwedl Gutyn Owain. Bu farw ym mynachlog Glyn Egwestl, tua 1493, a'r abad
MORGAN, GRIFFITH (Guto Nyth-brân; 1700 - 1737), rhedegydd enwog ym mhlwyf Llanwynno, Morgannwg. Y mae'r mymryn o ffeithiau a wyddys amdano i'w weld yn y llyfr diddan Plwy Llanwynno, gan ' Glanffrwd ' (William Glanffrwd Thomas), a chyda'r ffeithiau gryn swm o chwedloniaeth y fro ynghylch Guto. Ganed ef, meddir, yn 1700, yn Llwyncelyn, ar gyrion deheuol y plwyf ac uwchlaw'r Hafod (ger Pontypridd), ond symudodd ei rieni'n fuan wedyn i dyddyn cyfagos Nyth-brân
RHYDDERCH AB IEUAN LLWYD (c. 1325 - cyn 1399?), cyfreithiwr a noddwr llenyddol Prydain. Cedwir y llawysgrif, mewn dwy ran, yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru fel Peniarth MS 4 a Peniarth MS 5. Yn ôl yr achau, cafodd Rhydderch saith mab a phum merch gyda'i ddwy wraig, Margred (neu Angharad) merch Gruffudd Gryg ab Ieuan Fychan a Mawd merch Syr William Clement, arglwydd Tregaron, ac un mab gordderch, Guto, yn ogystal. Yn ôl Bartrum (Cydifor ap Gweithfoed 3) a Lewys Dwnn (t. 45), mab
WILLIAMS, HUW OWEN (Huw Menai; 1886 - 1961), bardd yn y byd politicaidd, gan ymladd yn Rhyfel Cartref Sbaen). Dechreuodd ysgrifennu barddoniaeth yn ystod Rhyfel Byd I; ymddangosodd ei waith mewn papurau lleol fel y Merthyr Express a'r Western Mail a chyhoeddwyd ei lyfr cyntaf Through the upcast shaft yn 1920. Dilynwyd hwn gan The passing of Guto (1927), Back in the return (1933) a The simple vision (1945). Er bod ganddo lawer o gyfeillion (gan

Canlyniadau chwilio

1 - 10 of 10 for "Guto"