Y Bywgraffiadur Cymreig

ANIAN (bu farw 1293), esgob Llanelwy iawn-dâl, y mae'n fwy na thebyg, am golledion a gafwyd yn ystod y rhyfel. Yn haf 1281 ymunodd yr esgob â'r brenin i anfon petisiwn at y pab i erfyn caniatâd i symud sedd yr esgob o unigrwydd gwledig Llanelwy i Ruddlan, amddiffynfa frenhinol newydd - ond nid aethpwyd â'r peth ymhellach. Eithr ni pharhaodd y cyd-ddealltwriaeth yn hir. Pan dorrodd y rhyfel allan yn 1282 bu ymladd rhwng Saeson a Chymry
ATKIN, JAMES RICHARD (1867 - 1944), cyfreithiwr a barnwr rhyfel yn Ffrainc yn 1917. Ymgartrefodd y teulu yn Kensington, Llundain, ac o 1912 roedd ganddynt dŷ yn Aberdyfi, Craig-y-don, lle byddent yn treulio eu gwyliau haf. Gwasanaethodd Atkin ar gylchdaith gyfreithiol De Cymru a Chaer, ond mewn gwirionedd treuliodd y rhan fwyaf o'i amser yn Llundain, yn enwedig ar ôl iddo ddechrau ennill briffiau cysylltiedig â chwmnïau broceriaid a'r Gyfnewidfa Stoc. Roedd
ATKIN, LEON (1902 - 1976), gweinidog yr Efengyl Gymdeithasol ac ymgyrchydd dros y difreintiedig yn ne Cymru Abertawe a oedd â 12 o aelodau a dyled o £2000. Dechreuodd ei weinidogaeth awyr agored yn Abertawe ar unwaith trwy gynnal cyfarfodydd mewn lle o'r enw y Forum. Tyfodd ei gynulleidfa ar nos Sul yn St Paul o ddeg i 200 yn y gaeaf ac i 500 yn yr haf, y mwyafrif ohonynt yn ymwelwyr ar eu gwyliau. Addasodd Atkin lawr isaf y capel yn lle byw i'w deulu, ei wraig May a'u dau blentyn. Ond bregus oedd oedd ei
BARRETT, RACHEL (1874 - 1953), swffragét wedi ymlâdd gan ei gwaith dros y mudiad bu'n gadeirydd ar 'Platfform 14' yn y rali yn Hyde Park yn haf 1908, a chyflawnodd yr un swyddogaeth eto yn 1910 fel cadeirydd y Platfform Cymreig. Yn hydref 1909, ar ôl gweithio gydag Annie Kenney ym Mryste, daeth yn un o drefnwyr cangen Casnewydd o'r WSPU a chychwynnodd ar raglen flinderus o siarad cyhoeddus a digwyddiadau eraill. Gan ei bod yn siarad Cymraeg
BATTRICK, GERALD (1947 - 1998), chwaraewr tenis Ramadeg Pen-y-bont lle dangosodd gryn addewid fel chwaraewr tenis ifanc, ac yn 1962, yn 15 oed, dyfarnwyd iddo ysgoloriaeth i fynychu Ysgol Millfield yng Ngwlad yr Haf. Ymysg ei gyd-ddisgyblion roedd J. P. R. Williams (ganwyd 1949), hefyd yn fachgen o Ben-y-bont ac yn bencampwr tenis bechgyn, a ystyrai Battrick fel model rôl. Ym 1965 cafodd Battrick lwyddiannau cynnar gan ennill Junior Wimbledon, yn
BERNARD (bu farw 1148), esgob Tyddewi dechreuodd yr hynafgwr golli'r dydd. Yr oedd y cwestiwn yn parhau'n benagored, fodd bynnag, ac felly y parhaodd nes i esgob Llandaf farw yn haf 1133, ac yntau unwaith yn rhagor wedi dyfod i wasanaethu'r pab. Nid ailagorwyd mo'r mater mwy. Er iddo ennill y dydd yn yr ornest hon, rhaid oedd i Bernard wynebu ar waith caletach yn ei ail ymdrech. Y tro hwn ceisio yr ydoedd gael ei gydnabod yn ben ar esgobion
BEYNON, Syr WILLIAM JOHN GRANVILLE (1914 - 1996), Athro Ffiseg yn ymwneud ag astudiaeth gydwladol o'r ïonosffer Ewrop ar Wasgariad Anghysylltus (The European Incoherent Scatter Scientific Association (EISCAT)), DSc er anrhydedd (Caerlyr, 1981), a'i ddyrchafu'n farchog yn 1976 am ei wasanaeth i addysg a gwyddoniaeth. Yr oedd hefyd yn weithgar yn lleol. Yn ystod dirwasgiad yr 1930au sefydlodd glwb cymdeithasol a chynorthwyodd i drefnu gwersyll haf i'r rhai di-waith yn ei bentref. Ymhlith ei bleserau hamdden ceid
BOWDEN, HERBERT WILLIAM (BARWN AYLESTONE), (1905 - 1994), gwleidydd yn haf 1966. Rhoddwyd swydd Ysgrifennydd Gwladol am Faterion y Gymanwlad i Bowden ar 11eg Awst 1966; yn ôl sgwrs gyfrinachol rhwng Wilson a Crossman, mae'n debyg i'r Frenhines ddweud wrth y Prif Weinidog 'pa mor falch yr oedd hi i gael gwr mor anwleidyddol yn y swydd'. Fel Arglwydd Lywydd, yr oedd Bowden wedi cwrdd â'r Frenhines droeon yn y Cyfrin Gyngor. Andwywyd y deuddeg mis y bu Bowden yn
BOWEN, DAVID GLYN (1933 - 2000), gweinidog a diwinydd aml-ffydd arno; ar ôl y cyfweliad fe ddarganfu David Bowen mai'r Dalai Lama oedd hwnnw a oedd newydd ffoi o Tibet. Yn 1960 cafodd ei ordeinio yn weinidog ar Eglwys Gynulleidfaol Castle Street, Tredegar, Sir Fynwy lle y bu'n gweinidogaethu am dair blynedd. Yn ystod y cyfnod hwn cyfarfu ag Almaenes ifanc, Gerda Hofmaier o ddinas Ulm (Gorllewin yr Almaen) mewn gwersyll gwaith haf a drefnwyd ganddo yn Abertawe
BURTON, PHILIP HENRY (1904 - 1995), athro, awdur, cynhyrchydd radio a chyfarwyddwr theatr Ganwyd P. H. Burton yn Aberpennar, Morgannwg ar 30 Tachwedd 1904, yn fab i Emma Matilda Burton (ganwyd Mears, bu farw 1934) a'i hail wr, Henry Burton (marw 1919), glöwr, yn wreiddiol o deulu dosbarth canol o Swydd Stafford. Nyrs oedd ei fam, a symudodd o Wlad yr Haf i Aberpennar yn blentyn. Roedd ganddi fab, William Wilson, o'i phriodas gyntaf (â glöwr o'r Alban a weithiai yn Aberpennar) a oedd
BURTON, RICHARD (1925 - 1984), actor ffilm a llwyfan ddatblygodd ei yrfa o ddifrif wedi iddo ragori yn nramâu Shakespeare ar lwyfan Stratford dros haf 1951, yn enwedig fel y Tywysog Hal a'r Brenin Harri V (yn actio gyda Hugh Griffith). Fe dderbyniodd Richard gytundeb gan Twentieth Century Fox, a adawodd ddigon o ryddid iddo ddilyn dwy yrfa gyfochrog, y naill yn Hollywood a'r llall ar y llwyfan yn Llundain. Er iddo greu argraff sylweddol ar Hollywood trwy ei
BURTON, URIAH, 'Big Just' (c.1926 - 1986), ymladdwr dyrnau noeth ac actifydd fwyaf o'r Burtons Romani yng Nghymru, roedd Uriah yn un o ddisgynyddion Jeremiah 'Jerry' Burton (a fedyddiwyd yng Ngwlad yr Haf yn 1813) a'i wraig Harriet (g. Lovell), ei orhendaid a nain. Ganwyd mab hynaf Jeremiah a Harriet, Noah, yn Sir Amwythig tua 1833, ond yn nes ymlaen ffafriodd yr ardal o gwmpas Llansantffraid-ym-Mechain yn Sir Drefaldwyn, lle mae ef a llawer o'i deulu wedi eu claddu. Gwraig

Canlyniadau chwilio

1 - 12 of 241 for "Haf"