Y Bywgraffiadur Cymreig

ABADAM, ALICE (1856 - 1940), ymgyrchydd dros hawliau merched amlygu ei diddordeb mewn pynciau megis llenyddiaeth glasurol, bywddyraniad, gwyryfgenhedliad ac embryoleg, trefniadaeth eisteddfodau, dysgeidiaeth y Coran ac athroniaeth Sansgrit. Roedd wedi ei chyfareddu gan gwlt y Forwyn Fair a gynhaliai ei chred mai 'male is a temporary agent, she is the eternal principle' a hefyd mai 'woman alone is God-like, she alone creates'. Mae'n amlwg bod ei ffydd yn
ABDUL-HAMID, SHEIKH (1900 - 1944), pensaer ac arweinydd Mwslemaidd Gwladol dros India. Deng niwrnod ar ôl lansiad Cymdeithas Cyfeillion y Byd Islamaidd, lladdwyd Sheikh Abdul-Hamid gan 'enemy action' yn ne Lloegr ar 23 Mehefin 1944, yn 44 oed (er mai 42 yw'r oedran ar ei dystysgrif farwolaeth). Nodir ei gyfeiriad ar y pryd fel 34A Buckingham Gate. Cynhaliwyd ei angladd yng Nghaerdydd ar 30 Mehefin, dan arweiniad Sheikh Hassan Ismail, ac fe'i claddwyd ym Mynwent
ABRAHAM, WILLIAM (Mabon; 1842 - 1922), aelod seneddol a llywydd cyntaf Ffederasiwn Glowyr De Cymru merch. Bu hi farw yn 1900. Etholwyd Mabon yn aelod o'r Cyfrin Gyngor yn 1911. Bu farw yn y Pentre, Rhondda, 14 Mai 1922.
ADAM (bu farw 1181), esgob Llanelwy amddiffynnydd uniongrededd yn 1147, sef tua'r adeg y ganed Gerallt. Yn wir, os gellir credu John o Salisbury, Sais ydoedd Adam du Petit Pont ('Anglicus noster'). Nid hir y bu'r esgob newydd cyn manteisio ar ei dras Cymreig i hyrwyddo buddiannau ei esgobaeth yng nghanolbarth Cymru. Mewn amseroedd a fu, cyfrifasid y rhanbarth rhwng Gwy a Hafren yn rhan o Bowys; ymddangosai marw David, esgob Tyddewi, ym mis Mai
AIDAN (fl. 6ed ganrif), sant. Sonnir amdano hefyd wrth yr enwau Aidus, Maidoc, a Madoc. Dengys ei 'Fuchedd,' fel y mae yn MS. Cotton. Vesp. A. xiv yn yr Amgueddfa Brydeinig, a hefyd fel y'i ceir yn Acta Sanctorum Colgan, mai yn Iwerddon y gwnaeth ei brif waith fel sant. Ond treuliodd ei fywyd cynnar yng ngorllewin Deheubarth Cymru, lle y bu'n ddisgybl i Ddewi Sant, a lle hefyd y cedwir ef mewn cof yn enw llawer pentref ac yng
AL-HAKIMI, ABDULLAH ALI (c. 1900 - 1954), arweinydd Moslemaidd Moslemaidd. Defnyddir Mynwent y Gorllewin gan Foslemiaid hyd heddiw. Wedi dechrau'r Ail Ryfel Byd, rhannodd al-Hakimi ei amser rhwng Prydain a'i gynefin yn Yemen, er mai prin yw'r wybodaeth fanwl am ei deithiau. Gwyddom i'r adeiladau yn Stryd Bute gael eu taro gan fomiau'r Almaenwyr yn Ionawr 1941, ac mai ei ddirprwy, Sheikh Hassan Ismail, a oedd yn arwain y gweddïo ar y pryd. Yn wyrthiol, fel yr adroddwyd
ALBAN DAVIES, JENKIN (1901 - 1968), gŵr busnes a dyngarwr llong, Aberaeron a bu iddynt ddau fab. Bu farw 26 Mai 1968 ym Mrynawelon, Llanrhystud, Ceredigion, ei gartref er 1963. Bu'n weithgar yn lleol, gan ddod yn llywydd y Gymdeithas Ryddfrydol a'r Clwb Rotari yn Walthamstow a gweithiodd gyda Chymdeithas y Clybiau Ieuenctid yno, ac yntau'n sbortsmon ei hun. Pan aeth capel Moreia (MC), Walthamstow, yn rhy fach, ef a fu'n bennaf gyfrifol am annog codi capel
ALBAN, Syr FREDERICK JOHN (1882 - 1965), cyfrifydd a gweinyddwr. gweithio yn y fasnach hetiau merched yng Nghrucywel, ac wedi priodi bu'n gymorth mawr i'w gŵr gyda'r gwaith clerigol. Cawsant chwech o blant, pedwar mab a dwy ferch, a mynnodd eu tad roi pob cyfleusterau addysg iddynt. Aeth dau o'r bechgyn a'r ddwy ferch yn feddygon, a'r ddau fab arall i alwedigaeth eu tad. Bu ef farw 2 Mai 1965.
teulu ALLGOOD Cysylltir teulu o'r enw hwn am dros 150 mlynedd â'r diwydiant japanio ym Mhontypwl a Brynbuga (Usk). Cychwyn yr olyniaeth gyda THOMAS ALLGOOD I (c. 1640 - 1716), Crynwr o swydd Northampton, a ddaeth ar wahoddiad ei gyfaill Richard Hanbury i sefydlu gwaith copperas ym Mhontypwl. Troes ei egnïon at y posibilrwydd o gynhyrchu lacar o gynyrchion eilraddol glo. Bu farw 8 Mai 1716, ac fe'i claddwyd ym
AMBROSE, WILLIAM (Emrys; 1813 - 1873), gweinidog gyda'r Annibynwyr, bardd, a llenor enillodd wobrau lawer. Daeth i sylw arbennig yn eisteddfod Aberffraw yn 1849 yng nghystadleuaeth yr awdl ar 'Y Greadigaeth.' Bu tro amryfus ynglyn â'r feirniadaeth. Yr oedd yno dri beirniad: barnai 'Eben Fardd' mai awdl 'Emrys' oedd yr orau, ond daliai J. Richards mai eiddo 'Nicander' a ddylid wobrwyo, ac er na chytunai y trydydd, Joseph Jones, â'r un o'r ddau ar y dechrau, newidiodd ei farn a rhoes ei
AMBROSIUS AURELIANUS (fl. c. 475), tywysog neu bennaeth Prydeinig buddugoliaeth. Gadawsai etifeddion ar ei ôl, ond nid oedd gan Gildas syniad goruchel am y rhain fel y gellir yn hawdd gredu os oedd yr Aurelius Caninus y mae Gildas yn sôn amdano yn un ohonynt. Yn nhraddodiad y Cymry daethpwyd i'w enwi'n Emrys Wledig (sef Rheolwr), ond bu camddealltwriaeth pan ddywedwyd mai yr un un ydoedd â'r Ambrosius a enwir gan Nennius, sef y bachgen ifanc, gwron y stori werin, a barodd y
ANARAWD ap RHODRI (bu farw 916), tywysog yn 916 a dilynwyd ef gan ei fab Idwal Foel. O Anarawd y disgynnodd tywysogion diweddarach Gwynedd, megis y disgynnodd llinach Deheubarth o'i frawd Cadell. Ni ellid ond disgwyl y byddai i wŷr Deheubarth daeru yn nes ymlaen mai Cadell oedd yr hynaf o'r ddau frawd, ond y mae'r dystiolaeth yn erbyn hyn. Cafwyd ymdriniaeth lawn ar y pwnc a gwrthateb i farn pobl y De gan Robert Vaughan, Hengwrt, yn ei

Canlyniadau chwilio

1 - 12 of 1867 for "Mai"