Y Bywgraffiadur Cymreig

ABADAM, ALICE (1856 - 1940), ymgyrchydd dros hawliau merched Mawrth 1940, ac fe'i claddwyd, gydag Alice Vowe Johnson, yn Eglwys Gatholig y Santes Fair. Yn 2018, ar ganmlwyddiant rhyddfreinio merched, dadorchuddiwyd Plac Glas er cof amdani yn 26 Heol Picton, Caerfyrddin gan brif ferched y ddwy ysgol uwchradd leol. A'r un flwyddyn dadorchuddiwyd Plac Glas arall yn Neuadd Middleton gan ei gor-nith Margaret Vaughan.
ADAM 'de USK' (1352? - 1430), gwr o'r gyfraith arglwyddiaeth Powys, a oedd ar y pryd yn llaw Edward Charlton, gwr a gawsai arglwyddiaeth Usk pan briododd ei wraig gyntaf. Os hyn oedd ei wir amcan - ac y mae'n amlwg fod Owen Glyn Dwr yn mawr ddrwg-dybio gwrogaeth Adam - fe lwyddodd yn hynny, a bu'n byw am rai blynyddoedd, o dan nawdd Charlton, yn gaplan tlawd yn y Trallwng. Gorfu iddo ddisgwyl hyd fis Mawrth 1411 am bardwn brenhinol llawn a'i gollyngodd yn
ALLEN, ROBERT (1847 - 1927), gweinidog gyda'r Bedyddwyr Ogwr, am ychydig. Bu farw 13 Mawrth 1927 yn Nantyffyllon, Maesteg. Meddai ar athrylith gartrefol a dawn ymadrodd anghyffredin, a byddai'n cyfareddu cynulleidfaoedd â'i bregethau pert a'i actio pertach. Bu ganddo lofa fechan a fferm fechan, eithr ni chafodd fawr hwyl gyda'r naill na'r llall; llwyddai'n well gyda'i ddarlithiau ar ' Abraham ', ' Dyn ar dramp ', ' Gwersi teuluaidd ', a'i bregethau ar yr
ANIAN (bu farw 1306?), esgob Bangor chymylau ystorm 1277 yn dechrau cydgrynhoi, yr oedd safle Anian yn myned yn ansicr. Yr oedd yn Gymro ac yn gyffeswr y tywysog, y mae'n wir, ond nid oedd yn barod i herio gallu'r brenin. Yn gynnar ar ôl 21 Mawrth y flwyddyn honno ffoes i Loegr gan gael noddfa yn abaty S. Alban. Ymladdai ei berthynasau ar du'r brenin, ac nid oedd y colli bywyd yn eu plith yn annerbyniol gan y tywysog. Daeth yn gyfyng ar
ANIAN (bu farw 1293), esgob Llanelwy haeriadau yn erbyn Llywelyn; gwadwyd y rhai hyn yn groyw ar 7 Mawrth 1274 mewn llythyr a anfonwyd gan abadau Sistersaidd Cymru a oedd wedi ymgynnull yn abaty Ystrad Fflur. Yn ddiweddarach yn y flwyddyn, sef 19 Hydref, paratowyd adroddiad llawn o'r pethau yr oedd anghydfod o'u plegid rhwng Llywelyn a'i esgob; gwnaethpwyd hyn, ar gais Anian, gan holl glerigwyr yr esgob a oedd wedi cyfarfod ynghyd. Parhaodd
teulu ARNOLD Llanthony, Llanfihangel Crucorney, Cyffredin a diolchwyd iddo (27 Mawrth 1678). Buwyd yn archwilio'r cyhuddiadau mewn pwyllgor yr oedd Syr John Trevor (1637 - 1717) yn gadeirydd iddo; gwnaeth y pwyllgor adroddiad llawn, a'r canlyniad fu chwalu cartref y Jesiwitiaid yn Cwm, Swydd Henffordd, a rhoi'r Brodyr David Lewis, Philip Evans, John Lloyd, ac eraill, i farwolaeth; cymerth Arnold ran amlwg yn y gweithrediadau hyn i gyd. Er ei fod yn
ATKIN, LEON (1902 - 1976), gweinidog yr Efengyl Gymdeithasol ac ymgyrchydd dros y difreintiedig yn ne Cymru yn 1964. Safodd yn ymgeisydd seneddol yn Nwyrain Abertawe yn yr is-etholiad 28 Mawrth 1963 yn dilyn marwolaeth David Llewelyn Mort. Gwnaeth yn dda, yn drydydd allan o chwech gan lwyddo i gadw ei ernes ac ennill 8% o'r bleidlais, yn fwy nag ymgeiswyr y Comiwnyddion a Phlaid Cymru gyda'i gilydd. Dyma'r canlyniad: Neil McBride (Llafur), 18,909; R. Owens (Rhyddfrydwr), 4,985; Parchg Leon Atkin (Plaid y
AWBERY, STANLEY STEPHEN (1888 - 1969), gwleidydd, hanesydd lleol ac awdur cyngor yn 1939 a daliodd afael yn ei sedd nes iddo benderfynu ymddeol ym mis Tachwedd 1945, gan wasanaethu fel maer y Barri yn 1941-42. Gweithredodd hefyd fel Arolygwr Porthladdoedd de Cymru yn 1941-42. Ym Mawrth 1937 dewiswyd ef yn Ynad Heddwch dros Sir Forgannwg. Bu hefyd yn Ddirprwy Raglaw 'r sir ac yn 1951 fe'i dyrchafwyd yn gadeirydd ynadon Morgannwg. Yn etholiad cyffredinol 1945 etholwyd ef yn
teulu BACON, perchenogion gweithydd haearn a glo Homfray am na châi ddigon o fetel; aeth yn gweryl rhwng y ddau, trosglwyddodd Homfray ei les i David Tanner, gan sefydlu ei dri mab ef ei hun ychydig yn ddiweddarach mewn gwaith haearn newydd yn Penydarren. Tua mis Mawrth 1786 trosglwyddodd Tanner ei les i Richard Crawshay. Bu Bacon farw yn Cyfarthfa, 21 Ionawr 1786, yn 67 mlwydd oed. Gadawsai ar ei ôl y tri gwaith mawr - Cyfarthfa, Plymouth, a Hirwaun
BANCROFT, WILLIAM JOHN (1871 - 1959), chwaraewr rygbi a chriced Ganwyd 2 Mawrth 1871 yn fab i William Bancroft, Carmarthen Arms, Stryd Waterloo, Abertawe, yr hynaf o 11 o blant. Crydd ydoedd wrth ei grefft. Ganwyd ef yng Nghaerfyrddin ond magwyd ef yn nghysgod maes Sain Helen, Abertawe. Chwaraeai dros dîm ieuenctid lleol yr Excelsiors, cyn cael ei gêm gyntaf dros Abertawe ar 5 Hydref 1889. Ar ôl prin 17 o gemau, ac heb gêm brawf, dewiswyd ef i chwarae dros
teulu BARKER, arlunwyr and Bridge' a 'Road leading to Pont Aberglaslyn.' Cyhoeddwyd 48 o'i weithiau wedi eu hysgythru gan Thales Fielding mewn aquatint. Bu'n dangos ei waith yn y Royal Academy ac orielau eraill yn Llundain. Bu farw 2 Mawrth 1838 yn Totnes. Mab i Thomas Barker 'o Bath ' oedd THOMAS JONES BARKER (1815 - 1882), arlunydd Celf a Phensaernïaeth (yr oedd ei fam yn Jones, o sir Fynwy). Yn 19 oed aeth i stiwdio
BARRETT, JOHN HENRY (1913 - 1999), naturiaethwr a chadwraethwr gael ei ddanfon adref yn glaf. Ym Mawrth 1937 derbyniodd gomisiwn pedair blynedd gyda'r RAF, ac fel rhan o'i hyfforddiant treuliodd gyfnod yng ngwersyll Penyberth lle llosgwyd yr unig hangar gan genedlaetholwyr Cymreig. Flynyddoedd yn ddiweddarach derbyniodd radd er anrhydedd gan Brifysgol Cymru yng nghwmni Saunders Lewis, un o'r tri a gyneuodd y tân. Yn 1940, priododd Ruth Byass a fu'n gefn mawr

Canlyniadau chwilio

1 - 12 of 984 for "Mawrth"