Y Bywgraffiadur Cymreig

AP GWYNN, ARTHUR (1902 - 1987), Llyfrgellydd, a thrydydd llyfrgellydd Coleg Prifysgol Cymru, Aberystwyth 1941-1970, tt. 145-6. Yn 1972 Arthur ap Gwynn oedd yn gyfrifol am adargraffu Y Dwymyn 1934-35 adargraffiad gyda rhagair gan Arthur ap Gwynn (Caerdydd: Gwasg Prifysgol Cymru). Cyfrannodd dros saith ugain o gyfeiriadau beirniadol ac astudiaethol i Lyfryddiaeth Llenyddiaeth Gymraeg a olygwyd gan Thomas Parry a Merfyn Morgan (Gwasg Prifysgol Cymru, 1976). Yn 1979 ymddangosodd ei adargraffiad o Welsh
CYNAN DINDAETHWY (bu farw 816), tywysog ôl yn 816, eithr bu farw'r flwyddyn honno. Yn ôl hanes bywyd Gruffydd ap Cynan, ei ddisgynnydd, o Gastell Dindaethwy yr oedd Cynan; barnwyd mai'r amddiffynfa sydd ar fryn gerllaw Plas Cadnant ym mhlwyf Llandysilio oedd y lle hwnnw. Gadawodd ferch o'r enw Ethyllt (am y ffurf gweler Rhys, Celtic Folklore, 480, n.) a ddaeth yn fam Merfyn Frych (bu farw 844) ac felly'n gychwynnydd llinach brenhinol
LLYWARCH HEN, tywysog Brythonaidd o'r 6ed ganrif, ac arwr chwedloniaeth Gymreig o'r 9fed ganrif Cynan.' Yn ôl y rhain yr oedd Llywarch o hil Coel Gotebauc, ei dad oedd Elidyr Lledanwyn, a'i fam oedd Gwawr, ferch Brachan. Yr oedd yn gefnder o du ei dad ac o du ei fam i Urien Rheged a ymladdai yn erbyn meibion Ida yn ail hanner y 6ed ganrif, a thrwy ei ddisgynyddion, Merfyn Frych a Rhodri Mawr, yr oedd tywysogion Gwynedd (a thaleithiau eraill) yn tarddu ohono. Tua chanol y 9fed ganrif, mewn cyfnod
MERFYN FRYCH (bu farw 844), brenin Gwynedd mab Gwriad, pennaeth yn Ynys Manaw (y mae'n bosibl) ac yn disgyn (meddid) o Lywarch Hen, ac Ethyllt, tywysoges o Wynedd. Pan fu farw Hywel ap Rhodri Molwynog, ewythr ei fam, yn 825, daeth Merfyn Frych yn frenin ym Môn; yn ddiweddarach, pan fu Hywel ap Caradog farw, ymddengys iddo ddyfod yn frenin cantrefi yr ochr arall i afon Menai. Adunwyd felly etifeddiaethau disgynyddion uniongyrchol diwethaf
MORGAN, DYFNALLT (1917 - 1994), bardd, beirniad llenyddol a chyfieithydd oedd yn Aberystwyth ar y pryd, llawer ohonynt o gymoedd De Cymru. Sefydlodd staff y coleg glwb cinio er mwyn sicrhau bod y myfyrwyr tlotaf yn cael o leiaf un pryd da o fwyd y dydd, a bu Morgan yn byw ar ffa pob yn bennaf yn y tŷ a rannai gyda Merfyn Turner, Cledwyn Hughes, ac eraill yn South Road. Astudiodd Gymraeg, Saesneg, Ffrangeg a Cherddoriaeth, gan ennill gradd anrhydedd yn y Gymraeg ym 1938, a
PARRY, Syr THOMAS (1904 - 1985), ysgolhaig, Llyfrgellydd Llyfrgell Genedlaethol Cymru, Prifathro Prifysgol, bardd paragon hwn o ddiwydrwydd. Bu'n cadeirio Cwmni Theatr Cymru ar adeg anodd. Ysgrifennai erthyglau ac adolygiadau'n gyson, beirniadai'n gyson ym mhrif gystadlaethau'r Eisteddfod Genedlaethol (fel y gwnaethai drwy'i yrfa), ac yr oedd galw arno arno i fod yn gynghorwr mawr ei lafur i sawl cynllun o bwys. Ef a Merfyn Morgan a gydolygodd Llyfryddiaeth Llenyddiaeth Gymraeg yn 1976. Ef, tan ei farw, oedd
RHODRI MAWR (bu farw 877), brenin Gwynedd, Powys, a Deheubarth Mab Merfyn Frych a Nest, ferch Cadell ap Brochwel, Powys. Dilynodd ei dad fel brenin Gwynedd yn 844. Pan fu farw ei ewythr, Cyngen, yn 855, daeth yn frenin Powys, ac yn 872 pan fu farw Gwgon, brenin Seisyllwg (Geredigion ac Ystrad Tywi) a brawd ei wraig, Angharad, daeth brenhiniaeth y de o dan ei lywodraeth. Trwy hyn oll cafwyd undeb (nad oedd yn glos iawn, efallai) o dair o'r llywodraethau
THOMAS, DEWI-PRYS (1916 - 1985), pensaer , Caerdydd, ac fe'i comisiynwyd yn 1980 gan Gyngor Gwynedd i gynllunio pencadlys newydd i'r Cyngor Sir ger safle Castell Caernarfon. Agorwyd yr adeilad trawiadol hwn yn swyddogol yn 1987, a chyflwynwyd Medal Aur yr Eisteddfod Genedlaethol (Medal Goffa T. Alwyn Lloyd) am bensaernïaeth yn 1987 i Merfyn Roberts a Dewi-Prys Thomas ar ôl ei farwolaeth am eu gwaith cynllunio. Y mae papurau a chynlluniau Dewi
TURNER, MERFYN LLOYD (1915 - 1991), diwygiwr cymdeithasol ac awdur Ganwyd Merfyn Turner ym Mhenygraig, Rhondda ar 20 Hydref 1915 yn fab i Edward Godfrey Turner a'i wraig Lizzie Violet Turner (née Lloyd). Roedd ganddo un brawd, Rhiwallon, a dwy chwaer, Beryl a Corriswen. Crwydrodd y teulu cryn dipyn yn ystod ei blentyndod gan fod ei dad yn weinidog gyda'r Wesleaid, a mynychodd nifer o ysgolion gwahanol, o Amlwch i Lanfyllin. Astudiodd Hanes, Economeg a
WALTERS, IRWYN RANALD (1902 - 1992), cerddor a gweinyddwr astudio'n ddiweddarach gyda David Vaughan Thomas. Ef oedd y disgybl cyntaf yn Ysgol Sir Dyffryn Aman i astudio cerddoriaeth yn bwnc i'r Dystysgrif Uwch, ond pan aeth i Aberystwyth cymerodd radd mewn Ffrangeg i ddechrau, cyn cwblhau gradd mewn cerddoriaeth. Yn yr ysgol roedd wedi ffurfio triawd gyda'i frawd Merfyn ar y sielo a Rae Jenkins (1903-1985), a ddaeth maes o law yn arweinydd adnabyddus, yn canu'r

Canlyniadau chwilio

1 - 10 of 10 for "Merfyn"