Y Bywgraffiadur Cymreig

MORGAN FYCHAN (bu farw 1288), arglwydd barwniaeth Gymreig Afan Wallia (neu Nedd-Afan) yn arglwyddiaeth ('honour') Morgannwg); mab Morgan Gam. Fel ei dad, yr oedd yn gynorthwywr i dywysogion Gogledd Cymru. Efallai i farwniaeth Afan gael ei chymryd oddi arno am dymor, oblegid yn 1282 disgrifir ef fel arglwydd hanner cwmwd ym Maglan. Yr oedd ei fab LLEISION (bu farw 1328), y cyntaf o'r teulu i fabwysiadu'r cyfenw ' de Avene,' yn ddiamheuol yn arglwydd Afan, ac fe'i dilynwyd ef yno gan ei fab, John de Avene, a chan ei ŵyr
DAVIES, LEWIS (1863 - 1951), nofelydd, hanesydd lleol yna symudodd i'r Cymer yn Nyffryn Afan, lle y bu'n ysgolfeistr hyd ei ymddeoliad yn 1926. Priododd Celia Lewis o Ben-y-pownd, Cwm Taf yn 1886. Bu'n ddiacon (am 60 mlynedd), ysgrifennydd (am 50 mlynedd) ac yn arweinydd y gân ac organydd eglwys (A) Hebron y Cymer. Bu'n gadeirydd cyngor dosbarth Glyncorrwg, yn ynad heddwch ac yn gadeirydd mainc ynadon y plant yn Aberafan, yn arweinydd seindorf drum and
THOMAS, JENKIN (Siencyn Pen-hydd; 1746 - 1807), pregethwr Methodistaidd Ganwyd 16 Medi 1746, mab Thomas Rees, Pen-hydd Fawr, Margam, Sir Forgannwg. Cafodd argyhoeddiad o dan weinidogaeth Evan Dafydd Evan, Ty'r-clai, a daeth o dan ddylanwad William Davies, curad Methodistaidd Castell Nedd. Ymunodd â'r gynulleidfa yng nghapel y Gyfylchi, a dechreuodd bregethu yn seiadau'r cylch. Priododd Catherine, merch John Lewis, Llanfihangel Ynys Afan, ac aeth i fyw i Aberafan am
THOMAS, DAVID JOHN (Afan; 1881 - 1928), cerddor . Bu am 25 mlynedd yn organydd yn Bethesda, Briton Ferry. Arweiniodd ddau gôr meibion, y Brython, a'r ' Afan Glee Society.' Yn 1920 ymunodd â'r gerddorfa Gymreig fel canwr ffidil, ac arweiniai gerddorfa leol. Bu'n llwyddiannus fel cyfansoddwr yn yr eisteddfod genedlaethol, a pherfformiwyd ei weithiau yng nghyngerdd yr eisteddfod: yn Abertawe; 1926, ac Aberafan, 1932. Ei waith mwyaf uchelgeisiol oedd
AFAN (fl. gynnar yn y 6ed ganrif), nawdd-sant Fe'i disgrifir fel mab Cedig ap Ceredig ap Cunedda Wledig ac fe'i cysylltir, o dan yr enw ' Afan Buellt,' â chantref Buellt yng nghanolbarth Cymru. Yma ceir dwy o'i eglwysi, sef Llanafan Fawr a Llanafan Fach; ceir y drydedd Llanafan yn nyffryn Ystwyth. Ceir arysgrif yn perthyn tua'r flwyddyn 1300 yn Llanafan Fawr yn darllen fel hyn: 'Hic iacet sanctus Avanus Episcopus.' Barnwyd oddi wrth hon ei
MICHAEL, DAVID (Dewi Afan; 1842 - 1913), bardd Naomi … A Cantata (Cwmavon, 1876), a Gwaredigaeth Pedr o'r Carchar (3ydd arg., Cwmafon, 1885; arg. 1af, 1879; ail arg., 1880). At hyn, cyhoeddodd gyda Llewelyn Griffiths ('Glan Afan') ddau ddetholiad o farddoniaeth beirdd cyfoes dan y teitlau Blodeu'r Beirdd (Cwmafon, 1871) ac Oriel y Beirdd (Cwmafon, 1882). Bu farw 11 Awst 1913, gan adael un ferch a phedwar mab. Nai iddo oedd Thomas Morgan
THOMAS, JOHN (1857 - 1944), gweinidog gyda'r Bedyddwyr ac awdur Ganwyd 25 Mehefin 1857 ym Maes-teg, Sir Forgannwg. Wedi i'r glöwr anafus hwn ddechrau pregethu (gyda'r Saeson) aeth i academi Richards yn Aber-afan, ac yn 1881 i goleg Pontypŵl. Enillodd ysgoloriaeth (30p.) yng ngholeg y Brifysgol, Bangor, a chafodd ysgoloriaeth Arglwydd Penrhyn (50p.) ddiwedd y flwyddyn. Ym Mangor daeth o dan gyfaredd Henry Jones, a chyfeirir ato fel disgybl disglair yn Old
HUW ARWYSTLI (fl. 1550), bardd Credir ei fod yn frodor o blwyf Trefeglwys yng nghantref Arwystli, Sir Drefaldwyn, ac iddo dreulio'r rhan fwyaf o'i oes yn yr ardal honno. Canodd lawer i brif foneddigion yr ardal. Am ei weithiau, gweler J. Afan Jones, 'Gweithiau Barddonol Huw Arwystli' (traethawd M.A. Prifysgol Cymru, 1926, heb ei gyhoeddi), ac yn ychwanegol, NLW MS 16B, NLW MS 18B, NLW MS 313D, NLW MS 436B, NLW MS 552B, NLW MS
EVANS, WILLIAM (Alaw Afan; 1836 - 1900), cerddor
MORGAN GAM (bu farw 1241), arglwydd barwniaeth Gymreig Afan Wallia (neu Nedd-Afan) yn arglwyddiaeth ('honour') Morgannwg
MORGAN, THOMAS (Afanwyson; 1850 - 1939), gweinidog gyda'r Bedyddwyr, hanesydd, a llenor Ganwyd yng Nghwmafan, 9 Mawrth 1850, yn fab i Walter a Jane Morgan ac yn nai i David Michael ('Dewi Afan '). Derbyniwyd i Goleg Pontypŵl yn 1875 a'i ordeinio yng Nghaersalem, Dowlais, 1878. Symudodd yn 1895 i Ainon, Caerdydd, lle y dewiswyd ef gyda'r athro Thomas Powel i ad-drefnu llyfrgell Salisbury yng Ngholeg y Brifysgol yno. Oddi yno, yn 1900, aeth i Horeb, Sgiwen, lle yr arhosodd hyd ei
DAVIES, WILLIAM (1729? - 1787), offeiriad Methodistaidd Ganwyd yn Stangrach, Llanfynydd. Dywed Pantycelyn ar ddalen-deitl ei farwnad iddo farw 'yn y Driugeinfed Flwyddyn o'i Oed' ond yr unig gofnod yng nghofrestr y plwyf yw un am fedyddio un ' Gulielmus filius Jonathan David,' 24 Awst 1729. Ni wyddys ym mhle'r addysgwyd ef na pha bryd y cafodd ei ordeinio. Dywedir iddo ymsefydlu'n gurad yn Llanfihangel Ynys Afan yn 1754. Gwelir ei enw gyntaf yng

Canlyniadau chwilio

1 - 12 of 24 for "Afan"