Y Bywgraffiadur Cymreig

OWAIN ap CADWGAN (bu farw 1116), tywysog Powys Daeth i amlygrwydd (yn hytrach nag enwogrwydd) oblegid iddo ddwyn Nest i ffwrdd drwy drais yn 1109 a llofruddio, yn 1110, un o wŷr blaenllaw trefedigaeth y Fflemingiaid yn Nyfed, dau ddigwyddiad a barodd fod iddo elynion dros oes ymhlith y rhai y niweidiwyd hwy ganddo o'u plegid; yn wir, cymerwyd ei einioes oddi arno gan barti o Fflemingiaid a arweinid gan Gerald o Windsor, gŵr Nest, pan oedd ar
WILLIAMS, ALUN OGWEN (1904 - 1970), eisteddfodwr . Daeth i'r amlwg yn ifanc fel adroddwr a bu'n adroddwr, actor a beirniad adrodd drwy'i oes. Sefydlodd Barti Penmachno, parti cyngerdd a fu'n teithio trwy Gymru a Lloegr dros gyfnod Rhyfel Byd II ac wedi hynny. Ef oedd arweinydd ac adroddwr y parti. Bu'n aelod o Orsedd y Beirdd am ddeugain mlynedd, gan wasanaethu fel ei hysgrifennydd am ddeng mlynedd ac ysgrifennydd Llys yr Eisteddfod dros yr un cyfnod.
ROBERTS, DAVID (Telynor Mawddwy; 1875 - 1956), telynor, datgeinydd ac awdur llawlyfrau gosod capel, a thaniwyd ei ddiddordeb mewn barddoniaeth yn ifanc iawn. Dechreuodd ganu 'n gyhoeddus fel aelod o barti plygain Bwlch Coediog. Gan ei ddau ewythr, Eos Mawddwy ac Ioan Mawddwy, y dysgodd sut i osod pennill ar gainc, a'i drwytho yn yr hen osodiadau llafar a genid ar aelwydydd Mawddwy ac a oedd yn rhan o draddodiad 'canu penillion' y fro. Dysgodd y grefft o ganu cylch, ac enillodd lawryfon yn
teulu GAMAGE Coety, merch. Priododd un ohonynt, Elisabeth Henry, de Pembridge, a bu iddynt hwythau fab, GODFREY, a oedd yn fyw yn 1267. Hwyrach iddo fabwysiadu enw ei fam. Ond nid dyna'r unig Gameisiaid ar ororau Cymru. Crybwyllir MATTHEW DE GAMAGES yn sir Henffordd yn 1242, 1264 a 1265, ac yr oedd un JOHN DE GAMAGE (bu farw 1306) yn abad eglwys S. Pedr, Caerloyw, ond yn barti yn 1303 i weithred a drosglwyddai gadwraeth
LEWIS, RICHARD (Dic Penderyn; 1807/8 - 1831) arnynt. Bu cythrwfl ac ymladd hyd nes y saethodd y milwyr a oedd y tu mewn drwy ffenestri'r gwesty i blith y dorf. Lladdwyd rhai pobl, anafwyd eraill; anafwyd rhai o'r milwyr hefyd. Ni wyddys a fu i Dic Penderyn ran yn y gweithrediadau a ddilynodd - disgwyl yn ddirgel am barti a oeddi yn cludo adnoddau tanio o Aberhonddu a syrthio ar draws y Swansea Yeomanry a chymryd eu harfau oddi arnynt. Cymerwyd ef
KILMISTER, IAN FRASER (1945 - 2015), cerddor tan y diwedd, er gwaethaf ei iechyd ffaeledig. Cyngerdd olaf Motörhead oedd un ym Merlin ar 11 Rhagfyr 2015. Roedd Lemmy yn sâl iawn pan gafodd ei barti pen-blwydd 70 oed mewn clwb nos yn West Hollywood a bu farw bedwar diwrnod wedi ei ben-blwydd, ar 28 Rhagfyr 2015. Cynhaliwyd gwasanaeth coffa yn Forest Lawn Memorial Park, Hollywood Hills, ar 9 Ionawr 2016.
JENKINS, DAVID ARWYN (1911 - 2012), bargyfreithiwr a hanesydd Cyfraith Hywel Dda gael i barti yn hytrach na thrwy drafod rheolau llunio cytunebau, ond yma eto roedd ei flaenoriaeth yn ymarferol yn hytrach na damcaniaethol. Daliodd ati i weithio, i ysgrifennu ac i ymdrafod ymhell ar ôl ymddeol, yn wir hyd at y diwedd bron. Hyfrydwch oedd i Gynhadledd Hanes Cyfraith Prydain glywed yn 2011 fod Dafydd yn mynychu dathliad canmlwyddiant Llyfrgell Genedlaethol Cymru, er bod y llyfrgell
JONES, ELIZABETH MAY WATKIN (1907 - 1965), athrawes ac ymgyrchydd arbennig ym maes dysgu'r Gymraeg; ac am ei galluoedd fel cerddor. I un disgybl yn Ysgol y Bala, 'Miss Watkin Jones, y delynores' ydoedd, ac mewn ffotograff o'i chyfnod yno, fe'i gwelir yn eistedd wrth delyn yr ysgol yn cyfeilio i barti o dros ugain cerdd dantiwr brwd. Ni chydnabuwyd cyfraniad Elizabeth fel athrawes yn deg, fel y dengys llythyr a ddrafftiwyd ar ei rhan (c.1940) i dynnu sylw at yr
DAVIES, CASSIE JANE (1898 - 1988), addysgydd a chenedlaetholwraig gan barti o Dregaron a hyfforddwyd gan ei chwaer Neli, diddanwr a threfnwr dawnus tu hwnt. Arwydd arall o'i dylanwad a'i phwysigrwydd oedd ei phenodiad yn arolygwr ysgolion y Weinyddiaeth Addysg ym 1938. Bu'n chwithdod mawr iddi adael y Barri ar y cychwyn, ond profodd ugain mlynedd eithriadol o brysur a phwrpasol wedi hynny yn teithio o amgylch Cymru fel arolygwr. Daeth yn gyfarwydd â nodweddion y
WHITE, EIRENE LLOYD (Barwnes White), (1909 - 1999), gwleidydd Arglwyddes Astor, cyfeilles i'r teulu, barti i Eirene Jones yn Cliveden i ddathlu ei phen-blwydd yn 21 oed. Wedi gadael Rhydychen â gradd ail-ddosbarth ym 1932, bu'n teithio ar gyfandir Ewrop cyn mynd i Unol Daleithiau America am flwyddyn ym 1931/32. Yno, trwy gysylltiadau cyfaill i'w thad, Abraham Flexner, cafodd swydd ddi-dâl fel ymgynghorydd i ddarllenwyr yn Llyfrgell Gyhoeddus Efrog Newydd. Datblygodd
REES, MORGAN GORONWY (1909 - 1979), awdur a gweinyddwr prifysgol salwch terfynol ei wraig, ac yntau ei hun yn wael hefyd. Bu Margie farw o gancr ym Mehefin 1976, a'r un clefyd a ddaeth â Goronwy i ysbyty Charing Cross ym mis Tachwedd 1979. Cynhaliodd cyfeillion a chydweithwyr Encounter barti yno i ddathlu ei ben-blwydd yn ddeg a thrigain. Bu farw Rees ar 12 Rhagfyr 1979. Amlosgwyd ei gorff ym mynwent Mortlake a gwasgarwyd ei lwch ar lan afon Tafwys yn Strand-on-the
BARTI DDU - gweler ROBERTS, BARTHOLOMEW

Canlyniadau chwilio

1 - 12 of 12 for "Barti"