Y Bywgraffiadur Cymreig

BERWYN, RICHARD JONES (1836 - 1917), arloeswr a llenor cyfenw ' Berwyn ' yno. Wedi colli Twmi Dimol (cyfaill ' Ceiriog ') ar y llong Denby yn 1867, priododd Berwyn â'i weddw, a magwyd nifer o blant talentog ar ei aelwyd. Ef oedd y cyntaf i ddal amryw swyddi yn y Wladfa : ysgrifennydd y cyngor, ysgrifennydd y llysoedd Cymraeg, postfeistr, cofrestrydd, ac athro ysgol. Ef oedd y postfeistr cyntaf dan Lywodraeth Ariannin yno hefyd, a phenodwyd ef yn
MORUS BERWYN (fl. c. 1553-1615), bardd Brodor, y mae'n debyg, o ardal mynyddoedd Berwyn. Cadwyd llawer o'i farddoniaeth mewn llawysgrifau. Cywyddau i wahanol foneddigion Gogledd Cymru yw'r rhan fwyaf o'i gerddi; yn eu plith ceir rhai i Sion Salbri o Lywenni a'i wraig Catrin o'r Berain, Syr Wiliam Morus o'r Clenennau, Rhobert Wyn o'r Foelas, Tomas Fychan o'r Hafod, capten Wiliam Tomas. Ceir hefyd gywydd ganddo i'r esgob Wiliam Morgan
ROBERTS, EMMANUEL BERWYN (1869 - 1951), gweinidog (EF) , Eglwys-bach ym Mhontypridd, ac ef a fynnodd roi iddo'r enw canol, Berwyn, am na chredai y dylid galw neb yn Emmanuel. Wrth yr enw newydd yr adweinid ef byth wedyn. Pan fu farw John Evans aeth yntau i Bont-rhyd-y-groes, ac yn 1899 ordeiniwyd ef yng Nghymanfa gyntaf y Wesleaid ym Machynlleth. Aeth i Gorris yn 1900 ac yno priododd Annie Roberts, merch fabwysiedig i David ac Ellen Roberts, Waterloo House
ROBERTS, MORRIS (bu farw 1723), bardd gwlad a saer plith ceir cywydd ar Ddydd y Farn, cywydd i Lyn Tegid, englynion crefyddol, ac englynion ymddiddan rhyngddo a Richard John Jenkin. Cadwyd hefyd nifer o'i ganeuon rhydd, y mwyafrif ar destunau crefyddol a moesol; ceir chwech ohonynt yn Blodeugerdd Cymry. Argraffwyd peth o'i waith gan O. M. Edwards yn Beirdd y Berwyn a Beirdd y Bala (Cyfres y Fil). Argraffwyd yn Nhrefeca yn 1793, flynyddoedd lawer wedi
KADWALADR, SION (fl. nechrau hanner olaf y 18fed ganrif), baledwr ac anterliwtiwr Jones o Langwm ac argraffwyd yng Nghaer tua 1765. Ei nodweddion fel anterliwtiwr yw bywiogrwydd ei olygfeydd a'i ysmaldod miniog. Nid yr un yw â'r John Cadwaladr y ceir dwy faled o'i waith yn Beirdd y Berwyn ('Cyfres y Fil').
WILLIAMS, DAVID DAVID (1862 - 1938), gweinidog (MC) ac awdur am dymor (1930-34). Cystadleuai'n gyson ar draethodau ar faterion llenyddol a hanes yn yr Eisteddfod Genedlaethol, a chyhoeddwyd llawer o'i draethodau arobryn gan Gymdeithas yr Eisteddfod Genedlaethol Cyfrannodd ysgrifau i'r Brython, Y Beirniad, Y Genhinen, Yr Efrydydd, a Chylch. Hanes y MC. Dyma restr o'i lyfrau: Dyfyniadau llên Cymru (1909); Deuddeg o feirdd y Berwyn (1910); Twm o'r Nant (1911
MORGAN, ELUNED (1870 - 1938), llenor a gwladychydd ym Mhatagonia Ganwyd ar fwrdd y llong Myfanwy ym Mae Biscay yn ferch i Lewis Jones a'i bedyddio â'r cyfenw 'Morgan.' Magwyd hi yn y 'Wladfa Gymreig' a'i haddysgu yn yr ysgol Gymraeg yno gan R. J. Berwyn a 'Glan Tywi.' Daeth i Gymru yn 1885, a thrachefn yn 1888 pan arhosodd yn ysgol y Dr. Williams yn Nolgellau am ddwy flynedd. Wedi dychwelyd i'r Wladfa cadwodd ysgol breswyl i enethod yn Nhrelew am ddwy flynedd
LLWYD, HUW (Huw Llwyd o Gynfal; 1568? - 1630?), milwr a bardd . 1630. Merch Hendre Mur (neu Mur Castell), tua dwy filltir o Gynfal, oedd ei wraig. Canai Huw Llwyd yn y mesurau caeth a rhydd. Gwnaeth ddau gywydd i'r llwynog (eithr priodolir y rhain, weithiau, i Edmwnd Prys). Ei waith gorau, o bosibl, ydyw cywydd i ofyn cwpl o fytheiaid i Thomas Prys, Plas Iolyn; canodd hefyd gywydd i ateb englynion i ofyn dau o fytheiaid o waith Morus Berwyn dros Owen Ellis
HUGHES, HUGH DERFEL (1816 - 1890) Bethesda. Ei gân orau yw'r ' Cyfamod Disigl,' a gyfansoddodd wrth groesi'r Berwyn â'i bladur ar ei ysgwydd, o'r cynhaeaf yn Sir Amwythig. Aeth y pennill olaf,' ' Y Gŵr a fu gynt o dan hoelion,' yn rhan o gyfoeth emynau'r genedl. Ei gywydd gorau yw ' Y Bore Olaf.' Yn ei gofiant i'w dad, dyry hefyd gefndir ei fywyd ei hun; gweler Y Traethodydd, 1946, 174-183; 1947, 177-83.
DAVIES, THOMAS RHYS (1790 - 1859), gweinidog y Bedyddwyr , fel y buwyd am rai blynyddoedd heb braidd gysgu dwy noswaith nesaf i'w gilydd yn yr un gwely, gan lafur gwastadol,…a bûm ym mhob afon, a llyn, a nant o Gonwy i Lansannan, ac o Lanrwst i'r Bontnewydd, o fôr Llandudno i fynydd Berwyn, yn cysegru eu holl ddyfroedd.' Yn 1814 priododd Ann Foulks o'r Beniarth yn Llandrillo-yn-Rhos, merch o deulu cefnog a chlyd ei hamgylchiadau, a gallodd yntau oherwydd y
SNELL, DAVID JOHN (1880 - 1957), cyhoeddwr cerddoriaeth Saith o ganeuon a ' Berwyn ' (D. Vaughan Thomas, Bywg., 886). Bu'n gyfrifol yn ogystal am gyhoeddi cyfrolau o osodiadau cerdd dant gan Haydn Morris a Llyfni a Mallt Huws. Collodd gyfran helaeth o'i stoc yn y cyrchoedd awyr ar Abertawe yn 1941, ond daliodd i gyhoeddi wedi'r rhyfel. Yn wahanol i rai o'i ragflaenwyr yn y maes nid oedd Snell ddim amgen na chyhoeddwr, ac ni bu'n argraffu ei gynnyrch
OWAIN CYFEILIOG (c. 1130 - 1197), tywysog a bardd ceid gyda thywysogion eraill Powys a thaleithiau eraill Cymru yn y dygyfor mawr Cymreig o dan arweiniad Owain Gwynedd yn wynebu ymosodiad Harri II yn ardal y Berwyn. Eithr y flwyddyn ddilynol ymunodd ag Owain Fychan i yrru Iorwerth Goch allan o Fochnant, a'i rhannu rhyngddynt. (Ffin yw hon sy'n aros hyd heddiw rhwng siroedd Dinbych a Threfaldwyn.) Yn 1167 dychwelodd at hen bolisi ei ewythr, Madog ap

Canlyniadau chwilio

1 - 12 of 20 for "Berwyn"