Y Bywgraffiadur Cymreig

ELSTAN GLODRYDD, 'tad' y pumed o lwythau brenhinol Cymru farw 1140) bump o feibion. Lladdwyd dau o'r rhain, HYWEL a CADWGAN, yn 1142, ac un arall, Maredudd, yn 1146. Rhannodd y ddau arall y tiroedd; teyrnasai CADWALLON (bu farw 1179) ar Faelienydd, ac EINION CLUD (bu farw 1177) ar Elfael. Anghytunent, ac yn 1160 cydiodd Cadwallon yn Einion a'i draddodi i Owain Gwynedd - traddododd Owain ef i'r brenin Harri II, ond llwyddodd Einion i ddianc o'r carchar. Yn
CADWALLON (bu farw 633), tywysog Iwerddon yn ôl pob tebyg, gyda gosgordd fechan a ffyddlon. Sonnir mewn hanes am un digwyddiad yn yr ymgyrch - sut na bu ond y dim iddo ddianc rhag cael ei gymryd yn garcharor yn 631 yn Ynys Lannog. Yn 632 daeth tro rhyfedd ar fyd; gyda chymorth Penda, brenin Mercia, aeth Cadwallon ar gyrch i Deira, gan guro Edwin a'i ladd ym mrwydr Heathfield (? Hatfield, gerllaw Doncaster) - ' Meigen ' yn ôl traddodiad
IEUAF (neu IDWAL) ab IDWAL FOEL (bu farw 985), cyd-frenin Gwynedd Am fraslun o'i hanes gweler dan Iago ab Idwal. Bu farw yng ngharchar. Bu dau fab iddo, Hywel a Cadwallon, yn frenhinoedd Gwynedd yn ddiweddarach.
MEURIG ab IDWAL FOEL (bu farw 986) mab ieuengaf Idwal Foel. Gan iddo farw yr un flwyddyn â'i nai, Cadwallon, brenin Gwynedd, y mae'n debyg na fu erioed yn frenin ei hunan; eithr cadwyd llinach Rhodri Fawr yng Ngwynedd trwy ei ddisgynyddion ef - gweler Idwal ap Meurig.
HYWEL ap IEUAF (bu farw 985), brenin Gwynedd mab Ieuaf ap Idwal Foel. Yn 979 dialodd ar elynion ei dad trwy garcharu ei ewythr, Iago ap Idwal, a dechrau teyrnasu ei hunan yng Ngwynedd. Dilynwyd ef gan ei frawd, Cadwallon (bu farw 986), gŵr na bu iddo yntau ychwaith aer uniongyrchol. Dygwyd y llinach ymlaen gan etifeddion ei ewythr, Meurig ap Idwal Foel.
MORGAN ap CARADOG ap IESTYN (bu farw c. 1208), arglwydd barwniaeth Gymreig Afan Wallia (neu Nedd-Afan) yn arglwyddiaeth ('honour') Morgannwg y Clariaid, tua 1245. CADWALLON fab Caradog a gafodd arglwyddiaeth Glynrhondda; a'i ŵyr ef, OWAIN GRYCH (ap Morgan), oedd yr arglwydd Cymreig olaf yno, oblegid cyn 1295 yr oedd y Clariaid wedi ei diddymu hithau hefyd. Yn ôl Gerallt Gymro (Itin., i, cap. 7), lladdwyd Cadwallon gan ei frawd OWAIN, a fu yntau farw'n fuan wedyn.
CADFAN (fl. 620), tywysog ydyw'r hanes a geir gan Sieffre o Fynwy amdano, eithr y mae'n bosibl credu mewn rhan y dywediad iddo roddi lloches i Edwin o Ddeira pan gofir un o'r trioedd sydd yn disgrifio'r gŵr o Northumbria yn un o dri gormeswr ar sir Fôn a fagwyd ar yr ynys. Cadfan oedd tad Cadwallon, arweinydd y Cymry yn ymladdfeydd yr oes nesaf.
ANGHARAD (bu farw 1162) Gwraig Gruffydd ap Cynan, a merch Owain ab Edwin, un o benaethiaid dwyrain Gwynedd. Priododd Gruffydd tua'r flwyddyn 1095, yn gynnar yn ei ymdrech am allu; goroesodd Angharad ei gŵr flynyddoedd lawer, gan farw yn 1162. Dyma eu plant: Cadwallon (bu farw 1132), Owain (Gwynedd), Cadwaladr, a phum merch, sef Gwenllian, Marared, Rainillt, Susanna, ac Annest. Priododd Gwenllian Gruffydd ap Rhys a daeth
CUNEDDA WLEDIG (fl. 450?), tywysog Prydeinig Dunoding, Ceredig yn Ceredigion, Afloeg yn Aflogion yn Lleyn, Dogfael yn Dogfeiling yn nyffryn Clwyd, ac Edern yn Edeirnion. Ni lwyddwyd hyd yn hyn i ddarganfod Osweilion, tir Osfael; dywedir i Dybion, y mab hynaf, farw ym Manaw Gododdin, ond rhoes ei fab ef, Meirion ('Marianus '), ei enw i Feirionnydd. Yr olaf oll ydyw Einion Yrth; ei fab ef, Cadwallon Lawhir, a gwblhaodd waith y teulu trwy orchfygu
OWAIN GWYNEDD (c. 1100 - 1170), brenin Gwynedd - Iorwerth Drwyndwn a Maelgwn, a dau o Christina - Dafydd a Rhodri. Yr oedd iddo chwe mab arall o leiaf (goroesodd dau ohonynt, sef Hywel a Cynan, eu tad), a dwy ferch - Angharad, gwraig Gruffydd Maelor I, a Gwenllian, gwraig Owain Cyfeiliog. Pan oedd yn wr ieuanc yn ystod y blynyddoedd 1120-30 bu Owain Gwynedd yn cydweithredu â brawd hyn, Cadwallon, ar ran eu tad a oedd yn mynd yn hen, yn y gwaith o
CARADOG ab IESTYN (fl. 1130), sylfaenydd teulu 'Avene' ym Morgannwg wraig, Gwladus, ferch Gruffydd ap Rhys, bu iddo bedwar mab - Morgan, Maredudd, Owain, a Cadwallon; dilynwyd ef yn Aberafan gan Morgan.
CADWALADR (bu farw 664), tywysog Mab Cadwallon ap Cadfan. Pan fu farw tad Cadwaladr yn 633 syrthiodd Gwynedd i ddwylo anturiaethwr, Cadafael ap Cynfedw, a deyrnasodd hyd nes iddo orfod cilio'n ôl mewn gwaradwydd o frwydr Winwedfeld yn 654. Daeth Cadwaladr i'w etifeddiaeth yr adeg hon, ond daeth pla mawr 664 a chollodd ei fywyd. Er mai teyrnasiad di-ddigwyddiad a gafodd, daeth Cadwaladr yn ŵr pwysig yng ngolwg beirdd a barddas

Canlyniadau chwilio

1 - 12 of 18 for "Cadwallon"