Y Bywgraffiadur Cymreig

CYNOG (fl. 500?), sant yn ôl traddodiad, mab i Brychan, sefydlydd teyrnas Brycheiniog, a Banadlwedd, merch i un o frenhinoedd Powys. Ym Mrycheiniog y coffeir ef gan mwyaf - y mae Defynnog, Ystrad Gynlais, Penderyn, Battle, Llangynog, a Merthyr Cynog i gyd o dan ei nawdd, a dywedir mai ym Merthyr Cynog y'i claddwyd. Cyflwynwyd eglwys Boughrood yn sir Faesyfed a Llangynog yn Sir Drefaldwyn hefyd iddo; bu iddo unwaith
THOMAS, JOSHUA (bu farw 1759?), clerigwr a chyfieithydd Ganwyd yn Penpes, plwyf Llanlleonfel, sir Frycheiniog. Yr oedd yn gurad Tir yr Abad yn y sir honno yn 1739. Daeth yn ficer Merthyr Cynog (yn sir Frycheiniog eto) yn 1741, a pharhau i ddal y fywoliaeth honno o 1746 hyd 1758 pryd yr oedd hefyd yn ficer Llanbister, sir Faesyfed. Yn 1758 fe'i penodwyd yn ficer Ceri, Sir Drefaldwyn. Yn 1752 cyhoeddwyd Y Fuchedd Gris'nogol, o'i Dechreu, i'w Diwedd mewn
DAFYDD EPYNT (fl. c. 1460), bardd o Frycheiniog, y mae'n debyg. Canodd fawl rhai o foneddigion ei gyfnod, a hefyd i Grist y Forwyn Fair, a Cynog Sant.
DAVIES, TREVOR OWEN (1895 - 1966), gweinidog (MC) a phrifathro Coleg Trefeca . Priododd, yn 1933, Olwen Jane, merch Benjamin Phillips, gweinidog (MC) Merthyr Cynog, a bu iddynt un mab. Yr oedd T.O. Davies yn ŵr blaenllaw yn ei gyfundeb ac ym mywyd cyhoeddus sir Frycheiniog. Ef oedd cadeirydd Bwrdd Colegau Unedig ei gyfundeb, ac etholwyd ef yn llywydd Sasiwn y Dwyrain yn 1964. Bu'n aelod o Standing Joint Committee ac o bwyllgor addysg sir Frycheiniog, a dyrchafwyd ef yn ynad hedd yn
HUMPHREYS, DAVID (1813 - 1866), gweinidog yn ei fasnach. Efe a roddodd dir i adeiladu yr ysgoldy Brutanaidd a chapel Bethesda yn y Llan. Yr oedd yr elfen farddonol yn y teulu. Bardd gwych oedd ei frawd - ' Iorwerth Cynog.' Er i David Humphreys ysgrifennu llawer o farddoniaeth ni chyhoeddwyd ond ' Babel gwympa,' emyn dirwestol. Bu farw 25 Gorffennaf 1866.
PRICE, ROGER (1834 - 1900), cenhadwr o dan Gymdeithas Genhadol Llundain ac ieithydd Ganwyd 24 Ebrill 1834 yn Peityn Glas, ym mhlwyf Llandyfaelog, sir Frycheiniog. Daeth yn aelod o Fethania, Merthyr Cynog. Bu'n efrydydd yn Western College, Plymouth, ac apwyntiwyd ef gan y gymdeithas uchod yn 1858 i genhadaeth Makololo, yn Affrica. Rhwng y dwymyn a'r rhyfela, rhoed atalfa ar ei waith, a bu farw ei wraig a'i blentyn. Gwnaed ail gynnig o Kuruman, ond yn ofer. Wedyn anfonwyd ef i
LEWIS, THOMAS (fl. 1731-49), cyfieithydd a chynghorwr Methodistaidd , curad Merthyr Cynog (ficer Llanddew 1741-1783), yw'r gŵr a gyfrifid yn brif arolygwr seiadau Brycheiniog. Yn ddiweddarach yn 1743 fe'i penodwyd i arolygu'r seiadau rhwng y 'Passage' (dros Hafren) ac afon Wysg, ac i gynorthwyo'r brodyr Saesneg pan fyddai angen. Enwir rhyw Thomas Lewis yn aelod o sasiynau ym Morgannwg yn 1747-9 yn adroddiadau Thomas William, Eglwys Ilan.
BRYCHAN (fl. tua chanol y 5ed ganrif), sant ). Derbyniodd y mab ei addysg o dan ofal un Drichan. Wedi rhai blynyddoedd, rhoddwyd Brychan gan ei dad yn wystl i Benadel, brenin Powys. Yno treisiwyd Banadlinet, ferch Benadel, gan Frychan, a ganwyd iddi fab a enwyd Cynog. Wedi peth amser, esgynnodd Brychan i frenhiniaeth Garthmadryn ar ôl ei dad, a newidiwyd enw'r dalaith i Frycheiniog. Y ffaith hynotaf yn y traddodiad am Frychan yw y teulu enfawr a
PRICE, DAVID (1762 - 1835), orientalydd Ganwyd yn 1762 ym Merthyr Cynog ger Aberhonddu, ychydig cyn dyrchafiad ei dad (o'r un enw) yn ficer Llanbadarn Fawr ger Aberystwyth. Wedi marw ei dad yn 1775 cafodd David Price addysg rad gan David Griffith, prifathro ysgol Coleg Crist, Aberhonddu, cyn-bennaeth ei dad. Ar ôl un tymor yng Ngholeg Iesu, Caergrawnt (1779-80), ymrestrodd (yn herwydd tlodi ac afradlonedd) ym myddin yr East India Co
GRIFFITH, DAVID (1726 - 1816), clerigwr ac ysgolfeistr ); claddwyd hi ym mynwent S. Ioan Efengylydd, Aberhonddu, 12 Mawrth 1792. Am rai blynyddoedd cyn 1758 bu ef yn gurad cynorthwyol yn yr eglwys honno. Sefydlwyd ef yn ficer Merthyr Cynog ym Mawrth, a'i drwyddedu'n athro'r ysgol ramadeg yn Aberhonddu, 14 Awst 1758. Cadwodd y ficeriaeth hyd ei farw. Rhoes ofal yr ysgol i fyny 23 Hydref 1801, a dilynwyd ef gan George Albert Barker. Daliodd fywiolaethau eraill
PRICE, BENJAMIN (1804 - 1896), esgob cyntaf y 'Free Church of England' Ganwyd yn 1804 yn Llanfair-ym-Muellt, yn fab i Isaac Price, siopwr, a blaenor o gryn safle gyda'r Methodistiaid Calfinaidd. Yr oedd y tad yn nai i David Price, ficer Llanbadarn Fawr yn 1770, ac felly'n gefnder i'r orientalydd David Price, a'r fam, meddir, o deulu John Penry - gellir o leiaf dystio bod Penriaid yn byw ym mhlwyf Merthyr Cynog, y plwyf y mae pob arwydd i Isaac Price hanfod ohono
JOHN, JAMES MANSEL (1910 - 1975), gweinidog (Bed.) ac Athro coleg Parchg Cynog Williams. Cafodd ei addysg gynnar yn Ysgol Elfennol Aberdâr cyn symud i Ysgol Ramadeg y Bechgyn, ac yna gael ei dderbyn i ddarllen hanes yng Ngholeg y Brifysgol Caerdydd yn 1929. Graddiodd yn 1933 gan ennill Gwobr Charles Morgan am waith ar Hanes Cymru. Yn 1934 aeth ymlaen i ddarllen Diwinyddiaeth yng Ngholeg Mansfield, Rhydychen. Dyfarnwyd iddo Ysgoloriaeth James Neobard, a sefydlwyd yn

Canlyniadau chwilio

1 - 12 of 13 for "Cynog"