Y Bywgraffiadur Cymreig

DAFYDD LLWYD ap Dafydd ab Einion ap Hywel (bu farw cyn 1469), gŵr o fri yng Nghydewain yng nghanol y 15fed ganrif, a noddwr hael i'r beirdd Olrheiniai ei ach o Elystan Glodrydd. Symudasai un o'i hynafiaid o Gefnllys i Fochdre, ac ymsefydlodd ei dad yn y Drenewydd. Canwyd ei glodydd gan Lewis Glyn Cothi, Llawdden, a Guto'r Glyn, a phwysleisir cyfoeth ei wleddoedd a'i haelioni i'r beirdd. Ymddengys fod Hywel Swrdwal yn fath ar fardd teulu iddo, a bu ef farw ychydig o flaen ei noddwr. Ei wraig oedd Gwenllian ferch Maredudd ab Owain ap
WILLIAMS, WILLIAM (Gwilym Cyfeiliog; 1801 - 1876), bardd, englynwr, ac emynydd ffarm ac ym musnes melinydd gwlanenni. Daeth i feddiant o ychydig dai a thir a ffatri wlanenni yn Bont Dolgadfan, a symudodd yno tua 1822. Am gyfnod daliai'r swyddi o glerc festri, goruchwyliwr cynorthwyol, a chofrestrydd y plwyf. Bu'n briod dair gwaith - (1) 1828, ag Anne Evans, Minffordd; (2) 1834, â Mary Morris, Dolgwyddyl, Trefeglwys (o linach Elystan Glodrydd); (3) 1845, â Mary Evans, Tynllwyn
teulu PRYCE Newtown Hall, Yr oedd y teulu hwn, a roes saith siryf i Sir Drefaldwyn ac a fu am gyfnod hir yn flaenllaw ym mywyd y sir honno, yn hawlio eu bod yn disgyn o Elystan Glodrydd, sefydlydd pedwerydd llwyth brenhinol Cymru, a dygent yr arfau y dywedid eu dwyn ganddo ef - ' Gules, a lion rampant regardant or.' Yr aelod cyntaf a gysylitir â Newtown Hall oedd DAVID AP EINION (o Fochdre a Cheri). Canodd Lewis Glyn
BOWEN, EVAN RODERIC (1913 - 2001), gwleidydd Rhyddfrydol a chyfreithiwr . Gwasanaethodd Bowen yn y fyddin o 1940 hyd 1946 gan gyrraedd rheng capten. Bu'n gwasanaethu fel swyddog ar staff y Barnwr Adfocad-Cyffredinol. Etholwyd ef yn AS Rhyddfrydol dros sir Aberteifi yn etholiad cyffredinol Gorffennaf 1945 fel olynydd i Syr David Owen Evans (a oedd newydd farw), ac ailetholwyd ef yno mewn pum etholiad cyffredinol yn olynol, hyd nes y gorchfygwyd ef gan D. Elystan Morgan (Llafur) yn
teulu DAVIES-COOKE Gwysaney, Llannerch, Gwysaney, Disgyn teulu Davies Gwysaney yn ddifwlch o Gynric Efell (fl. 1200), yr hynaf o efeilliaid Madoc ap Meredith, tywysog Powys, yr hwn, pan fu farw ei dad, a etifeddodd arglwyddiaeth Egle, rhan o arglwyddiaeth Brwmffild, rhan o Riwabon, ac o Ystrad Alun Uwch Gwysaney (a elwid wedi hynny yn Molesdale). Gwraig Cynric oedd Golle, merch ac etifeddes Griffith ap Howel, a oedd yn bumed disgynnydd o Elystan
PROTHERO, CLIFFORD (1898 - 1990), trefnydd y Blaid Lafur yng Nghymru fel AS y Rhyddfrydwyr yn 1951. Ond y fuddugoliaeth fwyaf nodedig o dan ei arweiniad oedd Aberteifi yn 1966 pan enillodd Llafur o fwyafrif o 523, ac yntau yn Asiant i Elystan Morgan, gwr a ymladdodd bum gwaith fel ymgeisydd seneddol Plaid Cymru cyn troi at y Blaid Lafur. Dychwelodd Prothero o'i ymddeoliad i drefnu yn ddeheuig beirianwaith digon simsan y Blaid Lafur yn Sir Aberteifi. Gwnaeth ei
HOWELLS, GERAINT WYN (Barwn Geraint o Bonterwyd), (1925 - 2004), ffermwr a gwleidydd Chwefror 1974 ac enillodd fuddugoliaeth annisgwyl dros yr ymgeisydd Llafur, Elystan Morgan. Wyth mis yn ddiweddarach cadwodd Howells y sedd yn erbyn sialens Morgan. Yn y ddau etholiad roedd ei fwyafrif o gwmpas 2500. Ym 1979, llwyddodd Howells i gadw'r sedd gydag ychydig dros 2000 o bleidleisiau dros yr ymgeisydd Torïaidd. Gwnaeth ei araith gyntaf yn y Tŷ Cyffredin ar 14eg Mawrth 1974 yn ystod y rhan o'r
HOOSON, HUGH EMLYN (1925 - 2012), gwleidydd Rhyddfrydol a ffigwr cyhoeddus etholiad Chwefror 1974. Rhwng 1966, pan gollodd Roderic Bowen ei sedd i Elystan Morgan yng Ngheredigion, a 1974, Hooson oedd yr unig Ryddfrydwr i gynrychioli sedd yng Nghymru yn y senedd. Edrychai nifer o'i gyd-Aelodau o Loegr arno fel Rhyddfrydwr asgell dde a weithredai'n bennaf ar y llwyfan Cymreig ac fel canlyniad un a oedd braidd yn bell oddi wrth ferw gwleidyddol San Steffan. Ond ar adegau fe
DAVIES, GWILYM PRYS (1923 - 2017), cyfreithiwr, gwleidydd ac ymgyrchydd iaith Arglwydd Elystan Morgan, roedd yn rhan o dîm bychan ond pwerus. Cadwodd gysylltiad agos ag Iwerddon, gogledd a de, a gwyddai hanes y wlad ar flaenau ei fysedd. Bu'r methiant i ennill pleidlais y Refferendwm ar 1 Mawrth 1979 yn siom ddirfawr iddo, ond gwrandawodd ar ei ffrind coleg, Jennie Eirian Davies, y dylid sefydlu corff parhaol i hyrwyddo'r iaith. Daeth gwrthwynebiad i'r bwriad gan Nicholas Edwards
EVANS, GWYNFOR RICHARD (1912 - 2005), cenedlaetholwr a gwleidydd â shifft ideolegol, galwent am ailwampio pellgyrhaeddol ar drefniadaeth y Blaid. Yn dilyn siom bellach etholiad 1964 roedd llawer hyd yn oed ymhlith cefnogwyr pennaf Gwynfor yn amheus o'i bwyslais ar etholiadau seneddol. Bu ymadawiad Elystan Morgan am y Blaid Lafur yn ergyd bersonol i Gwynfor ac yn arwydd ymddangosiadol o fethiant ei strategaeth. Yna, mewn modd cwbl anrhagweladwy, cyfiawnhawyd y
ELYSTAN GLODRYDD - gweler ELSTAN GLODRYDD

Canlyniadau chwilio

1 - 11 of 11 for "Elystan"