Y Bywgraffiadur Cymreig

RHYS ap GRUFFYDD (bu farw 1356) drwy ffoi i Sgotland. Ychydig ar ôl hyn cafodd ei diroedd yn ôl, ond unwaith eto yn 1330 bu raid iddo ffoi i'r Cyfandir o achos ei ran yn yr ymdrech aflwyddiannus i ddiseddu mam y brenin a'i chyfaill Mortimer. Yn ddiweddarach yn 1330 pan oedd llywodraeth bersonol Edward III wedi ei sefydlu, galwyd Rhys yn ei ôl, adferwyd iddo amryw o'i hen swyddi, ac o hyn hyd ei farw chwaraeodd ran bwysig ymhlith
RHYS ap GRUFFYDD (Yr Arglwydd Rhys), (1132 - 1197), arglwydd Deheubarth Mab iau Gruffydd ap Rhys ap Tewdwr, a Gwenllian, ferch Gruffydd ap Cynan. Pedair oed yn unig oedd pan fu ei dad farw, y daeth ei hanner brodyr Anarawd a Chadell yn arweinwyr y gwrthryfel yn Ne Cymru yn erbyn y Normaniaid. Pan oedd yn 13 oed fe'i ceir gyda'i frawd hŷn, Maredudd, yn ymladd o dan arweiniad Cadell yn 1146. Yn ystod y 10 mlynedd nesaf gwelwyd ail-ffurfio hen frenhiniaeth Deheubarth
RHYS GRYG (bu farw 1234) - gweler y ddau enw arno ym molawd 'Prydydd y Moch' (Llywarch ap Llywelyn) iddo, The Myvyrian Archaiology of Wales, i, 292-4; pedwerydd mab yr Arglwydd Rhys o Wenllian ferch Madog ap Maredudd o Bowys. Dyn anystywallt oedd Rhys, a wrthryfelodd yn erbyn ei dad ac a chwaraeodd y ffon ddwybig rhwng ei frodyr a rhwng Llywelyn Fawr a'r brenin John. Nid nad oedd yn rhyfelwr dewr ddigon, ond ni ellir
RHYS GOCH ap RHICCERT Yr unig wybodaeth ddilys yw'r hyn a geir mewn achau (e.e. Peniarth MS 178), sef bod gwr o'r enw hwn yn wyr i Einion ap Collwyn a oedd yn byw ym Morgannwg adeg y goresgyniad Normanaidd, a'i fod yn un o hynafiaid Rhys Brydydd o Lanharan a'r beirdd enwog eraill o'r un llinach, megis Lewys Morgannwg. Yn y Iolo MSS., 1848, 228-51, priodolir iddo 20 o gerddi, a honnai ' Iolo Morgannwg ' iddo eu cael
RHYS AP TEWDWR (bu farw 1093), brenin Deheubarth (1078-1093) Roedd Rhys yn fab i Dewdwr ap Cadell ac felly'n ddisgynnydd i'r tywysog mawr o'r ddegfed ganrif Hywel Dda, ond nid oedd neb o'i linach wryw uniongyrchol wedi dal y frenhiniaeth ers y ddegfed ganrif. Wrth ddod i rym elwodd Rhys o'r arafu a fu ar oresgyniad y Normaniaid yn ne Cymru wedi 1075 yn ogystal ag o ymdrechion ei gefnder pell Caradog ap Gruffudd (arglwydd Gwent Uch Coed ac Iscoed) i ddileu
RHYS-WILLIAMS, Syr RHYS (1865 - 1955), BARWNIG cyntaf creadigaeth 1918 a barnwr Ionawr 1955. Yn 1938 yr ychwanegodd Rhys at ei gyfenw. Ei wraig oedd JULIET EVANGELINE RHYS-WILLIAMS (1898 - 1964), awdures Llenyddiaeth ac Ysgrifennu Ganwyd yn Eastbourne 17 Rhagfyr 1898 yn ferch i Clayton Glyn a'i wraig, y nofelydd Elinor Glyn. Gadawodd Juliet yr ysgol yn 1914 i ymuno â'r Fintai Cymorth Gwirfoddol (Voluntary Aid Detachment), gan ddod yn ysgrifennydd i Rhys Williams yn 1919. Yn y
OWAIN ap GRUFFYDD (bu farw 1236), tywysog Deheubarth Cyd-aer, gyda Rhys Ieuanc, i Gruffydd, mab hynaf yr arglwydd Rhys. Matilda, merch William de Breos, oedd ei fam. Er ei fod dros dro, ar brydiau, yn gwrthwynebu Llywelyn I, eto cafodd ef a'i frawd noddwr a diffynnydd pwerus iddynt yn Llywelyn yn erbyn eu hewythredd - Rhys Gryg a Maelgwn. Yn y Cantref Bychan yr oedd y tiroedd a gafodd ef ar y cyntaf, eithr pan ailrannwyd tiroedd yr arglwydd Rhys yn
RHYS, HYWEL (1715? - 1799), bardd
THOMAS, RHYS (1720? - 1790), argraffydd Argraffydd yng Nghaerfyrddin, Llanymddyfri, a'r Bont-faen. Haedda Rhys Thomas ei grybwyll yn y gwaith hwn am ei fod ymysg goreuon argraffwyr Cymru yn y 18fed ganrif ac oblegid cysylltiad ei wasg (yn y Bont-faen) â geiriadur Saesneg-Cymraeg adnabyddus John Walters. Ceir ef yn argraffu yng Nghaerfyrddin yn 1760; e.e. Cascljad o Hymnau (Morgan Rhys) a Golwg y Ffyddlonjaid or Degwch a Gogoniant Jesu
BWTTING, RHYS (fl. 15fed ganrif), telynor
RHYS BRYCHAN (fl. c. 1500), bardd
EVANS, RHYS (1835 - 1917), cerddor Ganwyd 24 Mehefin 1835 mewn ffermdy yn Cross Inn, Rhydaman, Sir Gaerfyrddin. Teiliwr ydoedd wrth ei alwedigaeth. Cafodd ei wersi cyntaf mewn cerddoriaeth gan William Penry. Yn 17 oed aeth i Abertawe; ymunodd â dosbarth cerddorol yno, a dysgodd ddarllen cerddoriaeth yn rhwydd. Symudodd i fyw i Gwmafon, ac wedi hynny i Gaerdydd, ac ymunodd â chorau Rhys Lewis a Mr. Righton a berfformiai

Canlyniadau chwilio

1 - 12 of 483 for "Rhys"