Rydych yn darllen erthygl a archifwyd.

PICTON, Syr THOMAS (1758 - 1815), milwr

Ganwyd Awst 1758, mab iau Thomas Picton, Poyston, Sir Benfro. Dechreuodd ei yrfa filwrol yn 1771 fel 'ensign' yn y 12fed gatrawd - ei ewythr oedd yn bennaeth y gatrawd ar y pryd - ond ni fu'n brwydro hyd yr adeg y cymerwyd ynys S. Lucia yn 1796. Achosodd ei dymor fel llywiawdr milwrol Trinidad lawer o helynt, dadlau, ac ymchwil. Pan oedd yn bennaeth y 'fighting' 3rd Division yn y rhyfel yn Sbaen a Phortiwgal (y ' Peninsular War') yr enwogodd ei hun yn bennaf, eithr ffromodd yn aruthr pan na chynhwyswyd ef ymhlith y cadfridogion a wnaethpwyd yn arglwyddi ar derfyn y rhyfel hwnnw, a dychwelodd i Sir Gaerfyrddin gyda'r bwriad o geisio dyfod yn aelod seneddol. Fodd bynnag, galwyd ef yn ôl i'r fyddin i fod yn bennaeth y 5th Division wedi i Napoleon ddianc o Elba. Ni soniodd am y briw cas a dderbyniodd ym mrwydr Quatre Bras, a chafodd ei ladd ym mrwydr Waterloo, 18 Mehefin 1815. Codwyd cofgolofnau iddo yn eglwys gadeiriol S. Paul (Llundain) ac yng Nghaerfyrddin.

Nodyn golygyddol 2020:

Cyhuddwyd Thomas Picton o greulondeb tuag at gaethweision ac o arteithio merch bedair ar ddeg oed ymhlith camweddau eraill yn ystod ei gyfnod yn Trinidad. Fe'i cafwyd yn euog o'r cyhuddiad o arteithio gan Lys Mainc y Brenin yn 1806, ond diddymwyd y ddedfryd mewn ail achos llys yn 1808.

Awdur

• Yr Athro Samuel Henry Fergus Johnston, (1908 - 1991)

Ffynonellau

• Heaton Bowstead Robinson, Memoirs of Lieutenant-General Sir Thomas Picton, G.C.B. &c. : including his correspondence, from originals in possesion of his family (London 1835), dwy gyfrol, 1835
• West Wales Historical Records (1910–29), xii, 133-62; xiii, 1-32
• Erthygl Wikipedia: Thomas Picton

Darllen Pellach

• Erthygl Wicipedia: Thomas Picton

Dolenni Ychwanegol

• VIAF: 15599329
• Wikidata: Q121734

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/