Rydych yn darllen erthygl a archifwyd.
WILLIAMS, EVAN JAMES (1903 - 1945), gwyddonydd
Dyddiad geni: 1903
Dyddiad marw: 1945
Rhiant: James Williams
Rhiant: Elizabeth Williams (née Lloyd)
Rhyw: Gwryw
Galwedigaeth: gwyddonydd
Maes gweithgaredd: Gwyddoniaeth a Mathemateg
Awdur: Griffith Milwyn Griffiths
Ganwyd 8 Mehefin 1903 yng Nghwmsychpant, Sir Aberteifi, yn fab i James Williams, saer maen, ac Elizabeth (née Lloyd), ei wraig. Aeth o ysgol elfennol Llanwennog i ysgol sir Llandysul, ac yna i goleg Prifysgol Cymru, Abertawe, lle y graddiodd (1923) gydag anrhydedd yn y dosbarth cyntaf mewn ffiseg. Bu'n gwneuthur gwaith ymchwil yn Abertawe, Manceinion a Chaergrawnt, ac enillasai raddau Ph.D. (Manceinion), Ph.D. (Caergrawnt) a D.Sc. (Cymru) erbyn 1930. Rhwng 1929 a 1938 bu'n olynol yn ddarlithydd ym mhrifysgolion Manceinion a Lerpwl a threuliodd flwyddyn o'r cyfnod (1933-4) ym mhrifysgol Copenhagen. Yn 1938 penodwyd ef yn athro ffiseg yng ngholeg Prifysgol Cymru, Aberystwyth, ond torrodd y rhyfel ar draws ei yrfa yno, ac o 1939 hyd 1945 bu'n gwneuthur ymchwil gwyddonol yn gysylltiedig â'r lluoedd arfog. Etholwyd ef yn gymrawd o'r Gymdeithas Frenhinol yn 1939. Bu'n swyddog gwyddonol yn sefydliad yr awyrlu yn Farnborough 1939-41, yn gyfarwyddwr ymchwil 'R.A.F. Coastal Command', 1941-2, yn gynghorydd gwyddonol i'r llynges ynglŷn â dulliau i ymladd llongau tanfor, 1943-4, ac yn gyfarwyddwr cynorthwyol ymchwil yn y llynges, 1944-5.
Bu farw 29 Medi 1945. Ceir rhestr o'i gyhoeddiadau a gwerthfawrogiad o'i waith fel gwyddonydd ac o'r rhan arbennig a chwaraeodd yn y frwydr yn erbyn llongau tanfor gan P. M. S. Blackett yn Obituary Notices of Fellows of the Royal Society, cyf. 5, rhif 15, 1947.
Awdur
- Griffith Milwyn Griffiths
- Who was who?, 1941-50
- The Times, 2 Hydref 1945
- Western Mail, 2 Hydref 1945 a 29 Medi 1961
- P. M. S. Blackett, 'Evan James Williams, 1903-1945,' Obituary Notices of Fellows of the Royal Society 5: 386-406 (1947)
Ffynonellau
- J. Tysul Jones (gol.), Yr Athro Evan James Williams, D.Sc., F.R.S., 1903-1945 gwyddonydd o Gymro byd-enwog/a world famous Welsh scientist (Llandysul 1971)
- Rowland Wynne, Evan James Williams: Ffisegydd yr Atom (Gwasg Prifysgol Cymru 2017)
- Evan James 'Desin' Williams (1903 – 1945), gwefan Maes y Gad i Les y Wlad, cyrchwyd 30 Mai 2019
- Erthygl Wicipedia: Evan James Williams
Darllen Pellach
Dyddiad cyhoeddi: 1970
Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/
Mae'r Bywgraffiadur Cymreig yn cael ei ddarparu gan Lyfrgell Genedlaethol Cymru a Chanolfan Uwchefrydiau Cymreig a Cheltaidd Prifysgol Cymru. Mae ar gael am ddim ac nid yw'n derbyn cymorth grant. Byddai cyfraniad ariannol yn ein helpu i gynnal a gwella'r wefan er mwyn i ni fedru parhau i gydnabod Cymry sydd wedi gwneud cyfraniad nodedig i fywyd yng Nghymru a thu hwnt.
Ewch i'n tudalen codi arian am ragor o wybodaeth.