AUGUSTUS, WILLIAM ('Wil Awst'), proffwyd tywydd yn y cyfnod cyn-wyddonol a chyfieithydd

Yr oedd yn byw yng Nghil-y-cwm, gerllaw Llanymddyfri, tua diwedd y 18fed ganrif. Ni wyddys mo flynyddoedd ei fywyd yn sicr, ond yr oedd yn fyw yn 1794 pan argraffodd John Ross, Caerfyrddin, ei Husbandman's Perpetual Prognostication - casgliad rhyfedd o wybodaeth werin am y tywydd wedi ei ysgrifennu mewn rhan yn Gymraeg ac mewn rhan yn Saesneg. Am ffynhonnell yr adran Gymraeg, sydd gan mwyaf yn gyfieithiad o destun Saesneg adnabyddus, dywed Augustus, ar ei diwedd, fel hyn: 'Rhai o'r pethau hyn a argraphwyd yn Saesneg ac a gyhoeddwyd yn gyffredinol mewn llyfr a elwir “ A Prognostication for ever made by Erra Pater ”.'

Ar wahân i hyn ni wyddys ond ychydig am Augustus ar wahân i'r gair da a gâi yn ei ardal oherwydd ei allu i broffwydo (o fewn yr awr, meddir) ddyfodiad glaw, rhew, stormydd o wynt, neu daranau. Ymddengys fel petai Augustus yn llinach yr hen astudwyr tywydd yng Ngroeg; fel y dengys teitl ei waith, ysgrifennai ef (fel y gwnaent hwy) yn bennaf ar gyfer yr amaethwr, sef gwŷr yn perthyn, o'r oesoedd cyntefig, i'r dosbarth y byddai a fynno fwyaf i'w wneud a mater proffwydo tywydd.

Awdur

• Yr Athro Emrys George Bowen, (1900 - 1983)

Ffynonellau

• W. Rowlands, Llyfryddiaeth y Cymry (Llanidloes 1869), 689-90
• Edward Jones, Rhestr gyda nodiadau byrion, o Enwogion Cymreig o 1700 i 1900 (1908)
• J. H. Davies, Rhai o hen ddewiniaid Cymru (Llundain 1901)

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20734574

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC-RUU/1.0/