CARANNOG (fl. 550?), sant

a goffeir yn bur gyffredinol. Fe'i cysylltir â Llangrannog yn Sir Aberteifi (lle y dangosir ei ogof, ei sedd, a'i lety), â Carhampton yn Somerset, Grantock yng Nghernyw, Dulane (yn ymyl Kells) yn Iwerddon, Carantec (gerllaw Morlaix) a mannau eraill yn Llydaw. Ymddengys mai yr un mynach-genhadwr a goffeir ynddynt i gyd, gan mai 16 Mai ydyw ei ŵyl mabsant ym mhob un ohonynt. Yn ôl traddodiad yr oedd yn fab neu yn ŵyr i Gunedda Wledig; ar wahân i hyn nid oes ond ychydig y gellir dibynnu arno yn y manion duwiol o hanes ei fywyd a ddaeth i lawr hyd heddiw, er y gellir yn ddiogel farnu i'w deithiau fynd ag ef i Iwerddon a de-orllewin Prydain.

Y mae ar garreg fedd a oedd gynt yn y fynwent, ond sydd yn awr ym mur eglwys Egremont, ger Llawhaden, yr arysgrif CARANTACUS; perthyn yr arysgrif i'r cyfnod hwn, ond ni ellir penderfynu ai coffáu marw Carannog ai ynteu un arall o'r un enw y mae. Dywedir fod y groes yn perthyn i gyfnod diweddarach.

Awdur

• Syr John Edward Lloyd, (1861 - 1947)

Ffynonellau

• Baring-Gould a John Fisher, The Lives of the British Saints: the saints of Wales and Cornwall and such Irish saints as have dedications in Britain, ii, 78-90
• Archaeologia Cambrensis, 1889, 306, 311; 1893, 287

Darllen Pellach

• Erthygl Wicipedia: Carannog

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q2758802

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC-RUU/1.0/