Fe wnaethoch chi chwilio am Sir William Williams, 1st Baronet, of Gray
Ganwyd 22 Mai 1859, yn Llangunllo, Sir Aberteifi, mab J. C. Davies. Yn 1875, yn 16 oed, ymfudodd i'r Wladfa Gymreig ym Mhatagonia. Dychwelodd i Gymru yn 1891, ac yn 1892 golygodd Yr Athrofa - yn yn hwnnw yr ymddangosodd ei ' Anturiaethau yn Nhir y Cewri ' a gyhoeddwyd wedyn yn Saesneg (Llanbedr Pont Steffan, 1892). Yn 1898 ymwelodd ag Awstralia Orllewinol ac aros yno bedair blynedd. Astudiodd arferion brodorion y ddwy wlad a gwnaeth lawer i hyrwyddo mudiadau crefydd a diwylliant ymhlith y Cymry a'r Saeson a ymsefydlasai yno. Ag eithrio taith i Awstralia Orllewinol yn 1907, ac ymweliad â Ffrainc ac Ysbaen yn 1924, treuilodd weddill ei oes yng Nghymru, gan ymroi i astudio ei hanes, ei llên gwerin, a'i hachyddiaeth. Bu farw yn Llanddewi-brefi, 29 Mawrth 1932. Y rhain yw ei brif weithiau: Darlith ar Batagonia (Treherbert, 1891); Patagonia: a description of the country (Treorky, 1892); Adventures in the land of giants: a Patagonian tale (Lampeter, 1892); Western Australia: its history and progress (Nantymoel, 1902); Awstralia Orllewinol (Treorchy, 1903); Folk-lore of West and Mid-Wales (Aberystwyth, 1911); a dau lyfr a argraffwyd yn breifat, Welsh and Oriental Languages (Llanddewi-brefi, 1927); a Life, Travels, and Reminiscences of Jonathan Ceredig Davies (Llanddewi-brefi, 1927). (Alibrintiwyd y cyntaf o'r ddau yn Life, travels and reminiscences).
Y mae hanes Life, travels… yn nodedig. Ni ellir ei gymharu â gwaith crefftwr medrus a phrofiadol, ond byddai'n anodd cael enghraifft ragorach o ddyfalbarhad di-ildio. Ofnid na allai orffen y gwaith oherwydd ei henaint a bod ei iechyd a'i olwg yn pallu ac yntau'n ofni tlodi hefyd. Ychydig o lythrennau argraffu a gwasgfwrdd argraffwasg oedd ganddo, ond trwy osod i fyny ac argraffu tudalen ar y tro daliodd ati nes gorffen y llyfr - cyfrol bedwarplyg o 438 o dudalennau 'a ysgrifenwyd, a drefnwyd, a argraffwyd ac a gyhoeddwyd ganddo ef ei hunan.'
Dyddiad cyhoeddi: 1953
Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/
Mae'r Bywgraffiadur Cymreig yn cael ei ddarparu gan Lyfrgell Genedlaethol Cymru a Chanolfan Uwchefrydiau Cymreig a Cheltaidd Prifysgol Cymru. Mae ar gael am ddim ac nid yw'n derbyn cymorth grant. Byddai cyfraniad ariannol yn ein helpu i gynnal a gwella'r wefan er mwyn i ni fedru parhau i gydnabod Cymry sydd wedi gwneud cyfraniad nodedig i fywyd yng Nghymru a thu hwnt.
Ewch i'n tudalen codi arian am ragor o wybodaeth.