DAVIES, JAMES (1765 - 1849), ' ysgolfeistr Devauden ';

Ganwyd 23 Awst 1765 ym Mlaen Trothi ym mhlwyf Grosmont, yn fab i ffermwr o'r enw Edward Davies a'i wraig Judith. Wedi gadael yr ysgol yn Llangatwg-Lingoed, a bwrw tymor byr yn glerc cyfreithiwr, bu am 15 mlynedd yn wehydd. Anhapus fu ei briodas (1796), ac aeth yntau i bedlera; ar ôl marw ei wraig bu ganddo siop fechan ym Mryn Buga, hyd 1812; yn y flwyddyn honno penodwyd ef yn ysgolfeistr ym Mryn Buga, ond yn 1815 agorodd ysgol yn Devauden. Dyn cwbl anfydol fu ef erioed; troes ei gefn ar fywoliaeth sicr ym Mryn Buga i fyw ar ffawd yn Devauden, ond at hyd ei oes faith yno bu'n hynod elusengar, yn gyfrannwr hael i achosion crefyddol ac addysgol, a rhannai Feiblau a llyfrau eraill ar ei gost ef ei hunan. Syniadau ei gyfnod am addysg oedd ei syniadau ef; byr oedd ei dymer, a disgyblai'n hallt. Yn wir, crefyddol oedd ei ddiddordebau, yn hytrach nag addysgol ym mhriod ystyr y gair; trowyd ei ysgoldy'n gapel anwes y bu ef yn glochydd iddo, a chodwyd ysgoldy newydd dan yr enw ' The James Davies School.' Yn 1848, dychwelodd i'w gynefin yn Llangatwg-Lingoed, a chymerth yr ysgol yno drosodd, er ei fod yn 83 oed. Bu farw yn Llangatwg, 2 Hydref 1849.

Awdur

• Yr Athro Emeritus Robert Thomas Jenkins, (1881 - 1969)

Ffynonellau

• Syr Thomas Phillips, The Life of James Davies, a Village Schoolmaster (Llundain 1850), 1850

Dolenni Ychwanegol

• VIAF: 101531757
• Wikidata: Q20733309

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/