ELLIS, ROBERT (1805 - 1872), clochydd Llanllyfni (1829-72).

Bedyddiwyd yn Eglwys Llanllyfni 20 Hydref 1805, mab Ellis ac Ann Dafydd, Penbryn Bach, Llanllyfni. Priododd Catherine Williams, Llandwrog, yn 1830, a bu iddynt saith o blant.

Yr oedd yn brydydd yn ogystal â chlochydd, ac adwaenid ef wrth yr enw ' Llyfnwy.' Cyhoeddodd Lloffion Awen Llyfnwy (1852), sef casgliad o'i gerddi, ond eddyf yn ei ragymadrodd nad yw'n 'ymestyn at ddim goruchafiaeth,' gan na chafodd un chwarter o ysgol erioed. Cyfansoddodd laweroedd o garolau, ac yn arbennig ar gyfer y plygain blynyddol yn eglwys y plwyf. Canai yn y dull carolaidd cynganeddol, ac yntau'n un o'r rhai diwethaf i ymarfer y fath ddull. Cyhoeddwyd casgliad o'i garolau ar ôl ei farw, sef Carolau Awen Llyfnwy. Yr oedd yn englynwr medrus, a gwelir llawer o'i englynion ar feddfeini Llanllyfni a'r cylch.

Ni chyfyngid ei ddiddordeb i brydyddiaeth, canys yr oedd hefyd yn gerddor; ef a arweiniai gerddorfa eglwys Llanllyfni. Bu farw 14 Ebrill 1872, wedi gwasnaethu mewn 2,556 o angladdau.

Awdur

• Y Canon Gwynfryn Richards

Ffynonellau

• W. R. Ambrose, Hynafiaethau, cofiannau, a hanes presennol Nant Nantlle y traethawd buddugol yn Eisteddfod Gadeiriol Pen-y-groes, Llun y Pasg, 1871 (1872), 84-5
• Enwogion Sir Gaernarfon (1922), 65-6
• Y Llenor: cylchgrawn chwarterol dan nawdd cymdeithasau Cymraeg y colegau cenedlaethol, ix, 1, 47-55
• T. Parry, Hanes Llenyddiaeth Gymraeg hyd 1900 (1944), 234
• Adysgrifau'r Esgob

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20734328

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/