EVANS, LEWIS (c. 1700 - 1756), gwneuthurwr mapiau

Ganwyd fel y tybir, ym mhlwyf Llangwnadl, Sir Gaernarfon. Daeth yn fesurydd ym Mhennsylvania. Yn 1749 cyhoeddodd A Map of Pensilvania, New Jersey, New York and the three Delaware Counties, yn cynnwys nodiadau ar fellt a thrydan. Ei fap mwyaf nodedig ydyw A General Map of the Middle British Colonies in America a gyhoeddwyd yn 1755; ystyrid hwn yr awdurdod pennaf ar benderfynnu ymrafael ynglŷn â ffiniau, a gwnaed defnydd helaeth ohono yn ystod y Rhyfel Saith Mlynedd. Yn yr Analysis a gyhoeddwyd gyda'r map mynegwyd syniadau gan Evans am hawliau tirol Ffrainc a arweiniodd i feirniadaeth lem arno mewn ysgrif ddi-enw yn y New York Mercury, 5 Ionawr 1756; ymhen pum niwrnod atebodd Evans trwy gyhoeddi ail draethawd. Yr oedd yn ei fryd gyhoeddi mapiau o'r holl daleithiau unigol, ond bu farw, 12 Mehefin 1756, cyn cwpláu'r gwaith; yr oedd ar y pryd yng ngharchar yn Efrog Newydd oherwydd cyhuddiad am enllib yn erbyn y llywodraethwr Robert Hunter Morris. Defnyddiwyd llawer o'i fap heb gydnabyddiaeth rhwng 1755 ac 1814 gan gyhoeddwyr mapiau yn Llundain; yn 1776 fe'i cyhoeddwyd gan Thomas Pownall gyda'i Topographical Description of North America a throsglwyddwyd yr elw i deulu Evans a oedd mewn amgylchiadau cyfyng.

Priododd Martha Hoskins (bu farw c. 1746), yn Eglwys Crist, Philadelphia ym 1743, a ganwyd iddynt ferch, Amelia, (a phlant eraill o bosib).

Awdur

• Mary Gwyneth Lewis, (1912 - 1999)

Ffynonellau

• Henry N. Stevens, Lewis Evans, His Map of the Middle British Colonies in America; a comparitive account of eighteen different editions published betwwen 1755 and 1814 (ail arg.), 1920
• Dictionary of American Biography, 1931
• C. A. W. Pownall, Thomas Pownall, governor of Massachusetts Bay, author of The letters of Junius with a supplement comparing the colonies of Kings George III and Edward VII (1908)
• P. L. Phillips, A List of Geographical Atlases in the Library of Congress (Washington 1909-20)
• Cat. of the Printed Maps, Plans and Charts in the British Museum (1885)
• Lawrence Henry Gipson, Lewis Evans to which is added Evans' A brief account of Pennsylvania (Philadelphia 1939)
• Gwreiddiau Gwynedd Roots, Ebrill 1987
• Y Casglwr pob peth printiedig, rhif 34, Mawrth 1988

Darllen Pellach

• BBC cymrufyw: Cymro wnaeth roi America ar y map (cyrchwyd Awst 2019)
• Erthygl Wicipedia: Lewis Evans (tirfesurydd)

Dolenni Ychwanegol

• VIAF: 77095575
• Wikidata: Q6536537

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/