GRIFFITH, JOHN (fl. 1649-69), Llanddyfnan, bardd ac uchelwr

Nid hawdd yw ei leoli yn ach y teulu; mae cynifer o'r un enw mor agos i'w gilydd; ond y mae lle i dybied mai ef yw'r 7fed John Griffith yn yr ach honno, a'i fod felly yn fab i John Griffith VI a Dorcas, merch William Prydderch, rheithor Llanfechell. Ychydig a wyddys amdano y tu allan i'w ganu. Ceir llawer o'i waith - yn garolau, englynion, a chywyddau - ymhlith llawysgrifau Mostyn, Llanstephan, a Henblas yn y Llyfrgell Genedlaethol a llawysgrifau ychwanegol yr Amgueddfa Brydeinig. Fel eglwyswr a phleidiwr selog i'r brenin Siarl I, teimlai'n bur anfodlon o dan drefn y Piwritan, ac mewn rhai o'i gywyddau a'i gerddi rhydd ceir beirniadaeth finiog o'r drefn honno fel yr effeithiai ar ei fro ef ei hun. Ni lwyddwyd i weled dim diweddarach na 1669 ganddo, sef marwnadau Edward Wynne, Bodewryd, a Mrs. Lumley Lloyd, Lligwy. Yn ôl copi'r esgob ('Bishop's Transcript') o gofrestr y plwyf, claddwyd rhyw John Griffith yn Llanddyfnan ar 11 Mai 1675, ond nid oes dim sicrwydd mai'r bardd ydoedd.

Awdur

• Emyr Gwynne Jones, (1911 - 1972)

Ffynonellau

• Cymdeithas Llên Cymru, ii, 16-26, 41-3
• Trafodion Cymdeithas Hynafiaethwyr a Naturiaethwyr Môn, 1938, 50-6
• J. E. Griffith, Pedigrees of Anglesey and Carnarvonshire Families (1914), 14

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20733424

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/