GWYN, RICHARD (c. 1537 - 1584), neu RICHARD WHITE, merthyr Catholig

Ganwyd yn Llanidloes c. 1537. Magwyd ef fel Protestant ac aeth yn gyntaf i Rydychen ac oddi yno i Goleg S. Ioan, Caergrawnt. Gadawodd Gaergrawnt yn 1562 a dychwelodd i Gymru. Bu'n cadw ysgol mewn amryw leoedd yn ardal Wrecsam, a thra yn Overton troes yn Gatholig. Ymddengys iddo orfod symud o le i le i osgoi'r awdurdodau; daliwyd ef yn Wrecsam yn 1579 ond llwyddodd i ddianc. Ym mis Gorffennaf 1580 daliwyd ef am yr ail waith, ac wedi pedair blynedd yng ngharchar cyhuddwyd ef o uchel frad gan Lys y Sesiwn Fawr, 9 Hydref 1584, a dienyddiwyd ef yn Wrecsam, 17 Hydref. Canodd bump o gerddi hir a elwir yn garolau, yn ymosod yn llym ar Brotestaniaeth ac yn amddiffyn y ffydd Gatholig. Edrychir arno gan Eglwys Rufain fel cynferthyr Cymru.

Awdur

• Emyr Gwynne Jones, (1911 - 1972)

Ffynonellau

• T. P. Ellis, The Catholic Martyrs of Wales, 1535-1680, 18-33 (a'r awdurdodau a enwir yno)
• History of the Princes, the Lords Marcher, and the Ancient Nobility of Powys Fadog, iii, 128-64
• T. H. Parry-Williams, Carolau Richard White (1931)
• A. H. Dodd yn The English historical review, 1944, 354-5

Darllen Pellach

• Erthygl Wicipedia: Richard Gwyn

Dolenni Ychwanegol

• VIAF: 12033052
• Wikidata: Q3397314

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/