HUMPHREYS, RICHARD GRIFFITH ('Rhisiart o Fadog '; 1848 - 1924), newyddiadurwr

Ganwyd ym Mhorthmadog, mab Capten William Humphreys ac Elizabeth ei briod. Aeth i'r môr pan oedd yn 13 mlwydd oed. Trwy dro siawns digwyddodd brynu llyfr Saesneg, ac enynnodd hyn ynddo'r awydd am ddiwylliant. Trwy ei ymdrechion ef ei hun llwyddodd cyn bo hir i ennill medr mewn darllen ac ysgrifennu Saesneg a Chymraeg, a dysgodd beth Roeg a Lladin hefyd. Yn 1866 gwnaed ef yn negesydd mewn swyddfa yn ei dref enedigol, a dwy flynedd yn ddiweddarach fe'i gwnaethpwyd yn glerc. Yn lled fuan fe gafodd cyfraniadau o'i waith eu derbyn gan Yr Herald Cymraeg, a dyna oedd dechrau gyrfa ddiwyd a ffrwythlon fel newyddiadurwr. Bu'n gwasanaethu nifer o bapurau blaenllaw Gogledd Cymru, megis y Cambrian News, Yr Herald Cymraeg, Y Genedl, Y Werin, yr Observer, a'r North Wales Chronicle. O dan y ffugenw ' Rhisiart o Fadog ' bu'n llwyddiannus iawn mewn eisteddfodau lleol. Yr oedd yn ŵr prysur a phoblogaidd ym mywyd cymdeithasol deheubarth Sir Gaernarfon, a gwasnaethodd ar amryw bwyllgorau. Bu am dro hefyd yn bregethwr lleygol. Bu farw 17 Tachwedd 1924 yn 76 oed.

Awdur

• John James Jones, (1892 - 1957)

Ffynonellau

• Ysgrifau marw-goffa yng Ngwasg Gogledd Cymru
• H. Blackwell, NLW MSS 9251-9277A: A Dictionary of Welsh Biography

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20734277

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/