JAMES, JAMES ('Iago Emlyn '; 1800 - 1879), gweinidog gyda'r Annibynwyr a bardd

Ganwyd ym mhlwyf Bettws Ifan, ger Aberteifi ym 1800, yn fab i David a Mary James. Erbyn Tachwedd 1809, bu farw'r rhieni, a gofalwyd amdano gan ei famgu yn Dinas, ger Castellnewydd Emlyn. Bu am rai blynyddoedd yn fasnachwr mewn amryw leoedd, yn eu plith Bryste.

Yn 1840 aeth i goleg diwinyddol Caerfyrddin, a bu'n bugeilio eglwysi yn Llanelli, Caerdydd, Casnewydd, a Portishead. Collodd ei iechyd ac ymneilltuodd i fyw yn Clifton, Bryste, ble, ar 4ydd Mawrth 1844, y priododd Jane Mince yn Eglwys Plwyf Clifton. Yn ôl cyfrifiad 1861 bu'n cadw tŷ llety yn 14 Frederick Place, Clifton, gyda'i wraig, ond ym 1871, dim ond ei wraig a'i chwaer ddi-briod, Maria Mince, recordiwyd o dan y cyfeiriad hwn. Bu farw 5 Ionawr 1879 a chladdwyd ef ym Mryste.

Yr oedd yn ysgolhaig medrus, ac yn fardd o gryn fri. Cyhoeddwyd cyfrol o'i farddoniaeth yn 1848 dan y teitl, Cyfansoddiadau Buddugol a Cherddi Ereill, cyfrol arall yn 1863, Gweithiau Barddonol Iago Emlyn, a thraethawd, The Philosophical Construction of Celtic Nomenclature … yn 1869.

Awduron

• Griffith Milwyn Griffiths
• Marion Löffler

Ffynonellau

• T. R. Roberts, Eminent Welshmen: a short biographical dictionary of Welshmen... from the earliest times to the present (1908)
• Notable Welshmen (1700–1900) (1908)
• The Congregational Year Book, 1880
• H. Blackwell, NLW MS 9261A: A Dictionary of Welsh Biography
• Gwybodaeth ychwanegol gan Stephen Emlyn-Jones

Darllen Pellach

• Erthygl Wicipedia: James James

Dolenni Ychwanegol

• VIAF: 63226940
• Wikidata: Q3161184

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/