JENKINS, DAVID (1848 - 1915), cerddor

Ganwyd 30 Rhagfyr 1848 yn Trecastell, sir Frycheiniog. Gan iddo golli ei dad pan nad oedd ond bachgen ieuanc ni chafodd fawr o fanteision ym more ei oes. Prentisiwyd ef yn deiliwr, eithr dangosodd yn bur fuan mai ar gerddoriaeth yn unig yr oedd ei fryd. Yr oedd yn un o'r rhai cyntaf i deimlo brwdfrydedd dros gyfundrefn y tonic-solffa, ac er na chafodd addysg ffurfiol mewn cerddoriaeth dangosodd yn fuan fod ganddo dalent arbennig fel cyfansoddwr. Yn 1874 daeth i Goleg Aberystwyth i astudio o dan Dr. Joseph Parry; graddiodd yn Mus. Bac. (Prifysgol Caergrawnt) yn 1878. Yn gynnar wedi i Brifysgol Cymru gael ei siarter (1893) dewiswyd Jenkins yn ddarlithydd yn adran newydd cerddoriaeth yng Ngholeg Aberystwyth; daeth yn athro cerdd yn 1910 a daliodd y gadair hyd ei farw.

Yn ystod ei gyfnod proffesiynol cyhoeddus daeth Jenkins yn ŵr adnabyddus yn yr eisteddfod genedlaethol ac eisteddfodau eraill; yr oedd yn neilltuol gymeradwy fel arweinydd cymanfaoedd canu. Yr oedd ei ddiddordeb mewn cerddoriaeth gysegredig yn ddwfn a diffuant, a gwnaeth ei ddylanwad ar ganiadaeth cynulleidfaol lawer i ddyrchafu chwaeth y cyhoedd. Gellir dywedyd yn ddibetrus fod rhai o'i donau wedi ymdreiddio i galon caniadaeth gysegredig Cymru ac y bydd iddynt fyw.

Cyfansoddodd lawer iawn. Y mae ei waith cyhoeddedig yn cyrraedd o'r pethau bychain lleisiol i faes ehangach y gantata a'r oratorio. Ymhlith ei ddarnau corawl mwyaf adnabyddus y mae ' Arch y Cyfamod,' ' Job,' ' Yr Ystorm,' a ' The Psalm of Life '; ysgrifennwyd yr olaf ar gyfer ffestifal dair-blynyddol Caerdydd, 1895, a chafodd ei berfformio yr un flwyddyn gan 2,000 o leiswyr yn y Plas Grisial, Llundain. Ysgrifennai'n aml i'r Wasg Gymreig a bu'n golygu Y Cerddor am flynyddoedd lawer. Bu farw yn ei gartref, Castell Brychan, Aberystwyth, 10 Rhagfyr 1915.

Awdur

• Yr Athro Emeritus John Morgan Lloyd, (1889 - 1960)

Ffynonellau

• J. H. Jones (gol.), Er Cof am yr Athro David Jenkins (Lerpwl 1935)

Darllen Pellach

• Lyn Davies, 'Jenkins, David (1848-1915)', Cydymaith i Gerddoriaeth Cymru (Talybont 2018), tt.266-67

Dolenni Ychwanegol

• Archifau LlGC: David Jenkins (composer) Manuscripts

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/