JONES, DAFYDD ('Dafydd Siôn Siâms '; 1743 - 1831), cerddor, bardd, a llyfr-rwymwr

Bedyddiwyd 5 Mai 1743 yn eglwys Llandanwg, Sir Feirionnydd, mab John a Gwen James. Bu'n byw ym Maentwrog, lle y priododd ei wraig gyntaf, ac ym Mhenrhyndeudraeth (lle yr adeiladodd dy a'i alw'n ' Llundain'). Gofalai am y canu yn eglwys plwyf Llanfrothen ac âi o gwmpas i eglwysi eraill i ddysgu cantorion. Dywedir iddo adael yr Eglwys gan ymuno â'r Methodistiaid Calfinaidd, a gofalu am y canu yn y capel a adeiladwyd gan yr enwad hwnnw yn ei ardal. Ceir trefniant o ddwy dôn o'i waith ' Iago ' a ' Digonolrwydd ' - yn Caniadau y Cysegr; priodolir y dôn ' Priscilla ' hefyd iddo. Yn 1769 yr oedd yn ysgolfeistr; gwyddys iddo fod yn cadw ysgol yn Beddgelert am gyfnod.

Y mae iddo beth pwysigrwydd fel bardd gan ei fod yn ddolen gydiol rhwng hanner olaf y 18fed ganrif a chwarter cyntaf y ganrif ddilynol. Canodd yn y mesurau caeth, eithr carolau (carolau 'plygain,' 'tan bared,' etc.) a cherddi ydyw y rhan fwyaf o'i waith; canodd hefyd ar destunau rhai o eisteddfodau ei gyfnod ac ysgrifennodd rai emynau. Y mae o leiaf saith o lawysgrifau yn y Llyfrgell Genedlaethol yn cynnwys ei waith, rhai ohonynt yn ei lawysgrifen ef ei hun; y mae'n hoff o'i alw ei hun yn ' Dafydd Jones ' neu ' Dafydd Sion James Book Binder o'r Penrhyndeudraeth.' Canodd farwnad ei wraig gyntaf, Elisabeth Thomas, yn 1786, ac un ei ail wraig, Jane Hugh, yn 1796. Bu ef farw ar 30 Mawrth 1831, a chladdwyd ef ym mynwent capel Nazareth, Penrhyndeudraeth.

Awdur

• Syr William Llewelyn Davies, (1887 - 1952)

Ffynonellau

• Y Cerddor, Mai 1893
• M. O. Jones, Bywgraffiaeth Cerddorion Cymreig (1890)
• J. H. Davies, A Bibliography of Welsh Ballads printed in the 18th century (London 1908-11)
• John Lloyd yn Y Cymro, 5 Mehefin 1929
• Archifau LlGC: NLW MS 5553B, NLW MS 6740B, NLW MS 6967B, NLW MS 7361B, NLW MS 8066A, NLW MS 9168A, NLW MS 9658C, NLW MS 10898B
• Llawysgrif Coleg Prifysgol Gogledd Cymru 3138
• R. Owen yn Y Goleuad, 26 Mehefin-7 Awst 1935

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20732746

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC-RUU/1.0/