JONES, THOMAS (1769 - 1850), gweinidog y Bedyddwyr

Rhydwilym a Glynceiriog; ganwyd yn Llangollen ac yn eglwys enwog Glynceiriog y cafodd ei fagwraeth grefyddol. Hanoedd o du ei dad o deulu y Ddôl Hir, Glynceiriog. Ordeiniwyd ef a'i gymydog John Edwards yn gydweinidogion ar eglwys y Glyn, 2 Gorffennaf 1794. Erbyn 1796 yr oedd y pynciau Sandemanaidd yn corddi pobl y Glyn, ac ymrannodd yr eglwys, un adran ohoni dan arweiniad Thomas Jones yn aros gyda'r Hen Fedyddwyr, ac adran arall yng ngofal John Edwards yn ymffurfio yn un o eglwysi cyfundeb J. R. Jones. Buasai Thomas Jones a John Edwards yn cydofalu am eglwys Fedyddiedig Dyffryn Clwyd er 1795, ac yn 1797 ymestynnodd rhwyg y Glyn i eglwys y Dyffryn. Thomas Jones oedd arweinydd ehofnaf Bedyddwyr y Gogledd yn erbyn daliadau J. R. Jones, a bu ei safiad yn dyngedfennol i'w enwad yn y Gogledd. Megis yn ei fro ei hun, ac yn y Cefnbychan, gweithiodd yn ddygn yn Rhuthyn (cafwyd tŷ cwrdd yn 1801) ac yn ffiniau'r Dyffryn. Priododd Ann Richards, Mathry, yn 1807, a'i ordeinio yn weinidog Rhydwilym, 14 Gorffennaf 1808. Yma, am ddwy genhedlaeth ymron, efengylodd ac adeiladodd eglwys. Nid gŵr yr hwyliau mohono ef, ond pregethwr esboniadol, meddyliwr praff, efengylaidd. Yr oedd yn cyfrif mewn cynhadledd ac yn boblogaidd yn y cymanfaoedd. Gŵr gwastad, difrif, argyhoeddiadol, yn hyfforddi, ceryddu, esbonio. Bu farw 15 Hydref 1850 a'i gladdu yn Rhydwilym.

Awdur

• John Thomas Jones

Ffynonellau

• E. Evans ac E. Williams, Cofiant y Parch Thomas Jones, Rhydwilym (Llangollen 1854)
• Hanes y Bedyddwyr yn Nghymru iii. 455-65
• John Absalom a Llwyd Williams, Rhamant Rhydwilym (Llandysul 1939), 1939, 48-9

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20734481

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/