LLOYD, DANIEL LEWIS (1843 - 1899), ysgolfeistr ac esgob

Ganwyd yn y Fron, Llanarth, Sir Aberteifi, 23 Tachwedd 1843, mab John Lloyd. Tua 16 oed aeth i ysgol ramadeg Llanbedr-pont-Steffan, ac yn 1864 enillodd ysgoloriaeth yng Ngholeg Iesu, Rhydychen. Graddiodd yn B.A. yn 1867 â chlod yn yr ail ddosbarth yn y clasuron, a chymryd ei M.A. yn 1871. Urddwyd ef yn ddiacon yn 1867 ac yn offeiriad yn 1869. Bu'n gurad Dolgellau ac yn brifathro'r ysgol ramadeg yno o 1867 hyd 1872; yna aeth yn brifathro 'r i Ysgol Friars ym Mangor, yn 1873, a bu yno hyd 1878, pryd y penodwyd ef yn brifathro Coleg Crist, Aberhonddu. Ym mhob un o'r ysgolion hyn gwnaeth lawer i godi safon y gwaith a nifer y disgyblion, ac i roddi bechgyn addawol ar ben y ffordd. Yn 1890 dyrchafwyd ef yn esgob Bangor, ond buan y llesteiriwyd ei weithgarwch gan afiechyd, a bu raid iddo roddi'r gorau i'w swydd yn 1899. Ymneilltuodd i'w hen gynefin, a bu farw yn y Gwynfryn, Llanarth, 4 Awst. Claddwyd ef ym mynwent Llanarth. Priododd Elizabeth Margaret, merch y Parch. D. Lewis, Trawsfynydd, a bu iddynt dair merch.

Lloyd oedd y Cymro Cymraeg cyntaf ers dwy ganrif i'w benodi'n esgob Bangor. Er iddo ddwyn allan yn ystod ei dymor yno Emyniadur yr Eglwys, a ddefnyddir hyd heddiw, ymddengys mai fel ysgolfeistr y bu fwyaf llwyddiannus.

Awdur

• Thomas Iorwerth Ellis, (1899 - 1970)

Ffynonellau

• Yr Haul, Awst 1899
• Who was who?
• The Cambrian News and Merionethshire Standard, 11 Awst 1899

Darllen Pellach

• Erthygl Wicipedia: Lewis Lloyd

Dolenni Ychwanegol

• VIAF: 31674251
• Wikidata: Q13127795

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/