MADOG BENFRAS (fl. c. 1320-60), bardd

o Farchwiail yn sir Ddinbych. Rhoddir ei achau yn Powys Fadog : ' Madog Benfras ap Gruffudd ap Iorwerth, arglwydd Sonlli, ab Einion Goch ab Ieuaf ap Llywarch ab Ieuaf ap Niniaw ap Cynfrig ap Rhiwallawn.' Yr oedd ei ddau frawd, Llywelyn Llogell (person plwyf March'wiail) ac Ednyfed, yn feirdd hefyd, a dywedir gan ' Iolo Morganwg ' mai Llywelyn ap Gwilym o Emlyn oedd eu hathro barddonol hwy ill tri. Enwa ' Iolo ' hwy ynglyn â'r olaf o'r tair eisteddfod a gynhaliwyd yn amser y brenin Edward III dywed mai Madog a enillodd y gadair a'r cae bedw yno am rieingerdd (ond nid oes unrhyw dystiolaeth arall am yr eisteddfodau hyn). Yr oedd yn gyfaill agos i Ddafydd ap Gwilym canodd y naill farwnad i'r llall, ond ni wyddys pa un ohonynt a fu farw gyntaf. Ychydig iawn o farddoniaeth Madog sydd ar gael, heblaw'r farwnad i Ddafydd; canodd rai cywyddau serch, a chywydd i'r Halaenwr. Enwir ef fel erlynydd mewn achosion yn y llysoedd yn nhref Wrecsam yn 1340.

Awdur

• Ray Looker

Ffynonellau

• Ifor Williams a Thomas Roberts, Cywyddau Dafydd ap Gwilym a'i Gyfoeswyr, 1935 (xciii, 119)
• Jones a Lewis, Mynegai i Farddoniaeth y Llawysgrifau (1928)
• Llawysgrif Brogyntyn yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru, Aberystwyth 2
• NLW MS 560B, NLW MS 834B, NLW MS 1260B, NLW MS 5269B, NLW MS 9111A, NLW MS 11087B
• Archaeologia Cambrensis, V, v, 258
• Y Cymmrodor, xxi, 132
• Oxford Dictionary of National Biography
• History of the Princes, the Lords Marcher, and the Ancient Nobility of Powys Fadog, ii, 140
• Iolo Manuscripts. A selection of Ancient Welsh Manuscripts … from the collection made by Edward Williams, Iolo Morganwg (1848)

Darllen Pellach

• Erthygl Wicipedia: Madog Benfras

Dolenni Ychwanegol

• VIAF: 66285978
• Wikidata: Q13129868

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC-RUU/1.0/