OWEN, OWEN (1806-1874), diwinydd a meddyg

Ganwyd yn 1806 ym Machynlleth, Sir Drefaldwyn, yn ôl Williams, Montgomeryshire worthies , 218, eithr ym Manc-y-felin, Sir Gaerfyrddin, yn ôl Hanes Eglwysi Annibynnol Cymru, i, 58. Addysgwyd ef ar gyfer y weinidogaeth Annibynnol yng ngholegau Gaerfyrddin (efallai tua 1830) a Highbury, a bu'n weinidog ym Maenor Bŷr, Sir Benfro, a Liskeard yng Nghernyw. Yn 1849 ymgymerodd â gweinidogaeth capel Heol-y-felin, Casnewydd, sir Fynwy, ac er iddo ymddiswyddo ymhen ychydig fisoedd, parhaodd i fyw yng Nghasnewydd hyd 1854 o leiaf. Wedi ymuno â'r Eglwys Sefydledig a threulio peth amser yn Birmingham, ymfudodd i America, a bu'n feddyg yn Chicago hyd ei farw. O dan y ffugenw ' Celatus,' ysgrifennodd y gweithiau canlynol o natur grefyddol, addysgol, a gwyddonol: The Working Saint, 1843; The Modern Theme, 1848 a 1854; A Glass of Wholesome Water, The Shepherd's Voice, The Taper for lighting the Sabbath School Lamps, tua 1854; The Public Pearl, 1854; a The Sources of Science, 1854. Cymerai ddiddordeb hefyd mewn seryddiaeth, a darlithiai ar y pwnc hwnnw. Ei wraig oedd Mary Anne Owen, awdures. Dywedir iddo wario y rhan fwyaf o'i ffortiwn hi yn ogystal â'i eiddo ei hun ar gynlluniau clodwiw ond anymarferol. Bu farw yn 1874.

Merch oedd ei wraig, MARY ANNE OWEN (bu farw c. 1870) i David Beynon, ac ŵyres John Beynon, Trewern, gerllaw'r Tŷ-gwyn-ar-Daf, siryf sir Geredigion yn 1783. Yn 1852, o dan y ffugenw ' Celata,' cyhoeddodd The Early Blossom, cyfrol fechan (gyda darluniau) o ymddiddan a barddoniaeth ar gyfer ieuenctid.

Awdur

• Hywel David Emanuel, (1921 - 1970)

Ffynonellau

• R. Williams, Montgomeryshire Worthies (1894), 218-9
• Hanes Eglwysi Annibynnol Cymru i, 58; iii, 379
• The Congregational Year Book, 1849-54
• H. Blackwell, NLW MS 9268A: A Dictionary of Welsh Biography (422)
• Walter J. Evans, NLW MS 10329B: Carmarthen Presbyterian College roll of students (174)

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20734099

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/