PRICE, RHYS (1807 - 1869), gweinidog gyda'r Annibynwyr

Ganwyd yn Penrhiw-llwyn-fynwent, Llangamarch, sir Frycheiniog, 27 Chwefror 1807; hanoedd o deulu parchus ac amlwg gyda chrefydd. Symudodd ei deulu i Lanwrtyd pan oedd yn ieuanc. Ni chafodd ond tri diwrnod o ysgol. Gwehydd ydoedd wrth ei alwedigaeth. Rhoes ei fryd ar ddarllen a myfyrio yn ei oriau hamdden, a daeth yn batrwm o ddyn hunanddiwylliedig. Meddai alluoedd naturiol cryfion, eithr cyfrifid ef yn hynod am ei odrwydd yn caru'r encilion ac osgoi cyhoeddusrwydd. Dechreuodd bregethu yn Llanwrtyd, ac aeth y gair ar led am ei ddawn fel gweddïwr a phregethwr. Gwrthododd alwad o Ferthyr Tydfil am na allai ddygymod â bywyd y gweithfeydd. Ordeiniwyd ef yng Nghwmllynfell, 19 a 20 Awst 1835. Canolodd ei weinidogaeth o'r dechrau ar sefydlu cyrddau gweddïo ac ysgolion Sul ar hyd y tai. Cymerth ofal (yn rhannol) o eglwys Baran a sefydlu canghennau yn Rhydyfno, Gwter Fawr (Brynaman), a Chwmtwrch Uchaf. Llefarai'n llifeiriol a'i arddull ar ei ddelw ei hun. Gwrthodai fynd i gymanfaoedd, gan ddewis yn hytrach gwmni natur a'i lyfrau. Ystyrid ef yn awdurdod ar faterion meddygol, a bu ei lyfr, Llysieu-lyfr Teuluaidd 1840, yn safonol am dymor hir. Cyfansoddodd lawer o ddarnau barddonol o natur ddiwygiadol; disgynnai ysbryd yr emynydd arno yn aml. Bu farw 6 Gorffennaf 1869.

Awdur

• Y Parchedig John Dyfnallt Owen, (1873 - 1956)

Ffynonellau

• Hanes Eglwys Cwmllynfell (1935), 49-79
• Y Tyst Cymreig (Lerpwl 1867-1870), Gorffennaf ac Awst 1869
• William Thomas, Cofiant y diweddar Barch. Rhys Pryse, Cwmllynfell (Llanelli 1872)
• Hanes Eglwysi Annibynnol Cymru, ii, 151-8

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20734255

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/