PUGH, JOHN ('Ieuan Awst '; 1783 - 1839) cyfreithiwr a bardd

Ganwyd yn 1783 ym Melinfraenen, plwyf Celynnin, Meirionnydd, yn bumed mab David a Catherine Pugh. Ni chafodd ond naw mis o ysgol ond erbyn diwedd ei oes ystyrid ef yn ei ardal yn ŵr o wybodaeth eang. Symudodd i Ddolgellau yn 13 oed, a'i gyflogi yno'n glerc mewn swyddfa cyfreithiwr. Yn ddiweddarach fe'i prentisiwyd yn argraffydd gyda Thomas Williams, Dolgellau, ond rhoes hynny heibio gan ymrwymo i'r gyfraith, ac fel cyfreithiwr parchus iawn yn Nolgellau y treuliodd weddill ei oes. Er yn gyfreithiwr cadwodd ei ddiddordeb mewn argraffu, ac yn 1815 daeth yn feistr-argraffwr, ac ymddengys ei enw (John Pugh, Heol Finsbury) ar argraffiad 1833-40 o'r Dysgedydd. Cyhoeddodd gryn dipyn o farddoniaeth a rhyddiaith mewn cylchgronau fel Y Dysgedydd a Seren Gomer, fel rheol o dan y ffugenw ' Ieuan Awst.' Yn 1823 gwnaed ef yn aelod o Gymdeithas Cymreigyddion Dolgellau a ffurfiesid ddwy flynedd ynghynt. Priododd, 11 Ionawr 1815, â Jane Oliver, merch Robert Oliver o Ddolgellau, a ganed iddynt wyth o blant. Bu farw 16 Chwefror 1839.

Awdur

• Thomas Isfryn Jones

Ffynonellau

• Edward Davies, Traethawd ar Enwogion Swydd Feirion, hen a diweddar, yn gelfyddydwyr, beirdd, gwyddonwyr, pregethwyr
• Ifano Jones, A history of printing and printers in Wales to 1810, and of successive and related printers to 1923 (Cardiff 1925)
• R. Prys Morris, Cantref Meirionydd ei chwedlau, ei hynafiaethau, a'i hanes (1890)
• Y Dysgedydd, 1839, 1840
• Seren Gomer, 1823, 1824

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q27971230

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC-RUU/1.0/