ROBERTS, HUGH (1644? - 1702), Crynwr

Ganwyd yn Ciltalgarth, ger y Bala, c. 1644, mab Robert ap Hugh, o Lwyndedwydd, Llangwm, a gymerth Giltalgarth ar brydles. Ymunodd â'r Crynwyr yn 1666 a bu raid iddo ddioddef oherwydd hynny; ceir hanes am ddirwyo ei wraig ac yntau i ddecpunt yr un am addoli gyda'r Crynwyr yn Llwynybrain, Cwmtirmynach, 1675. Yr oedd yn un o'r dirprwywyr a aeth i Lundain yn 1681 i weled William Penn ynglŷn â sefydlu talaith Gymreig yn Pennsylvania; ymunodd, gydag 16 eraill o wŷr Penllyn, i brynu parsel o dir a alwyd yn Merion (yn y ' Welsh Tract') yn Pennsylvania; ef a arweiniodd yr ail fintai o ymsefydlwyr o Sir Feirionnydd dros y môr - cafodd docyn aelodaeth iddo ei hun a'i deulu, 2 Mai 1683, i'w trosglwyddo i Bennsylvania. Wedi iddo ymsefydlu yn America daeth yn bur adnabyddus ymysg y Crynwyr, a theithiai lawer i bregethu yn Maryland, Long Island, Rhode Island, a New England. Ymwelodd â Chymru yn 1688 ac eilwaith yn 1697/8 gan deithio i efengylu; dywed yn ei ddyddlyfr iddo, ar ei ail ymweliad, alw i weld William Penn yn Llundain. Daliai i bregethu a phrynu tiroedd hyd ei farwolaeth, yn Long Island, Efrog Newydd, yn ystod y chweched mis yn 1702; claddwyd ef ym Merion.

Awdur

• Robert (Bob) Owen, (1885 - 1962)

Ffynonellau

• J. Bowden, The history of the Society of Friends in America (1850, 1854)
• Browning, Welsh settlement of Pennsylvania (Philadelphia 1912)
• Piety Promoted, in a Collection of Dying Sayings of the People called Quakers, 1789, i, 294-5
• Wales, a National Magazine for the English speaking parts of Wales, iii, 335-6, 370-3

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20733206

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/