THOMAS, WILLIAM THEOPHILUS ('Gwilym Gwenffrwd '; 1824 - 1899), gweinidog gyda'r Annibynwyr, a bardd

Ganwyd yn Nhreffynnon, Sir y Fflint, 1824. Aeth yn ddyn ifanc i Fanceinion. Ymunodd yno â'r eglwys Annibynnol Gymraeg yn Gartside, a bu o wasanaeth mawr iddi ac i eglwysi'r cylch. Cymhellwyd ef i ddechrau pregethu, a phregethodd yn gynorthwyol hyd 1851, pryd yr odeiniwyd ef yn Cana, Llanddaniel, sir Fôn. Collodd ei iechyd yn y tymor byr y bu yno. Wedi iddo ymddeol a gorffwys am ysbaid, adnewyddwyd ei nerth a symudodd i fyw i'r Wyddgrug i wasnaethu eglwysi Annibynnol Soar a Jerusalem yn ymyl y dref. Ym Manceinion cyfathrachai â beirdd a llenorion cymdeithasau Cymraeg y ddinas ac arferai ei ddawn i lenydda a barddoni. Ysgrifennodd lawer o ryddiaith a barddoniaeth i'r newyddiaduron a'r cylchgronau Cymraeg. Cyhoeddodd Y Trefniedydd Cyfreithiol, 1863, a Sylwadau ar Fodolaeth Enaid, 1883. Bu farw 11 Mai 1899 yn yr Wyddgrug.

Awdur

• Y Parchedig John Dyfnallt Owen, (1873 - 1956)

Ffynonellau

• Hanes Eglwysi Annibynnol Cymru, iv, 429
• The Congregational Year Book, 1900
• H. Blackwell, NLW MS 9271A: A Dictionary of Welsh Biography
• Catalogue of Printed Literature in the Welsh Department, Cardiff Free Libraries (1898)

Darllen Pellach

• Erthygl Wicipedia: William Theophilus Thomas

Gweithiau

• Gwilym Gwenffrwd, Ymgom ar Ddeddf Newydd yr Angladdau (Bala 1881)

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20568221

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/