EVANS, CARADOC (1878 - 1945), awdur

Ganwyd 31 Rhagfyr 1878 yn Pant-y-croy, Llanfihangel-ar-Arth, Sir Gaerfyrddin, mab William Evans , arwerthwr, a Mary (née Powell) - a'i fedyddio o dan yr enw David. Treuliodd y rhan fwyaf o'i febyd yn Lan-las, Rhydlewis, gan fynychu ysgol y bwrdd yno cyn cael ei brentisio mewn busnes gwerthwr dilladau, etc. Bu'n gweithio fel cynorthwyydd mewn siopau yng Nghaerfyrddin, Caerdydd, a Llundain. Yn Llundain âi i ddosbarthiadau yn Toynbee Hall a'r Working Men's College yn Crowndale Road a meistrolodd gelfyddyd ysgrifennu. Dechreuodd ysgrifennu i newyddiaduron a chylchgronau ar ei ben ei hun, sef fel 'free lance', eithr bu hefyd ar staff olygyddol rhai cylchgronau - yn enwedig Ideas a T.P.'s Weekly. Ymddangosodd ei ystorïau cynharaf yn yr English Review, 1914. Ei gyfrol gyntaf oedd My People , 1915. Parodd y gwaith hwn dramgwydd mawr i nifer helaeth iawn o'i gyd- Gymry, megis y gwnaeth popeth bron a ysgrifennodd ef wedi hynny. Cyhoeddodd bump casgliad o ystorïau byrion - My People 1915; Capel Sion, 1916; My Neighbours, 1919; Pilgrims in a Foreign Land, 1942; The Earth Gives All and Takes All, 1946; pump o nofelau - Nothing to Pay, 1930, ydyw'r gorau ohonynt; drama, Taffy, 1923; a Journal, a gyhoeddwyd wedi ei farw. Bu hefyd yn gwneud gwaith cynorthwyydd i ysgrifenwyr eraill. Rhestrir ei ystorïau gorau gyda rhai gorau ysgrifenwyr ei gyfnod. Yn 1934-35 dychwelodd i Gymru a bu'n helpu i redeg theatr yn Aberystwyth. Yn 1939 ymsefydlodd yn Aberystwyth ac wedyn yn New Cross gerllaw. Priododd ddwywaith, (1), 1907, Rose Ware (ysgarwyd hwynt ar 8 Mawrth 1933), a (2), Mai 1933, Marguerite Helène (Oliver Sandys, y nofelydd), merch Cyrnol H. P. Jervis. Ni fu iddo blant. Bu farw 11 Ionawr 1945 (10 yn ôl Who Was Who) yn New Cross.

Awdur

• Yr Athro Gwyn Jones, (1907 - 1999)

Ffynonellau

• Western Mail, 12 Ionawr 1945
• Oliver Sandys, Caradoc Evans (London 1946)
• G. H. Green, rhagair i The Earth Gives All and Takes All (London 1946)
• Catalog Llyfrgell Genedlaethol Cymru
• John Harris, (gol.), My People (Penybont 1987)
• John Harris, (gol.), Fury never leaves us a miscellany of Caradoc Evans (1985)
• T. Ll. Williams, Caradoc Evans (Caerdydd 1970)

Darllen Pellach

• John Harris, Caradoc Evans: The Devil in Eden (Bridgend 2018)
• Erthygl Wicipedia: Caradoc Evans

Delweddau

• LlGC: Caradoc Evans
• Howell Brothers, William Evans, Pantycroy, Llandysul

Dolenni Ychwanegol

• VIAF: 72830405
• Wikidata: Q5037598

Dyddiad cyhoeddi: 1970

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/