ROBERTS, RICHARD (1823 - 1909), gweinidog Wesleaidd

Ganwyd 30 Mai 1823 ym Machynlleth. Yn fachgen lled ieuanc symudodd i fyw gyda modryb iddo ym Manceinion lle cafodd addysg mewn ysgol yn Oldham Street. Rhwng 1837 a 1843 bu yng ngwasanaeth cwmni o fasnachwyr yn y ddinas. Derbyniwyd ef yn aelod eglwysig yn Eglwys Wesleaidd Gymraeg Hardman Street, a dechreuodd bregethu yn 1839. Ar ôl tair blynedd yng ngholeg Didsbury, Manceinion, aeth i'r weinidogaeth yn 1846. Teithiodd ar gylchdeithiau Aberhonddu (1846), Caerloyw (1849), King St., Bryste (1852), Wesley, Leeds (1855), Great Queen St., Llundain (1858), Queen St., Huddersfield (1861), City Road, Llundain (1864), St. John's Wood, Llundain (1867), Ealing (1870), Spitalfields (1873), a Great Queen St., Llundain (1876), Wesley, Lerpwl (1879), City Road, Llundain (1882) a Lambeth (1885). Ymneilltuodd yn 1885 ac ymsefydlu yn South Hampstead, Llundain, lle bu farw 28 Tachwedd 1909. Priododd (i) S. Sophia Neville Broom, Llanelli, a bu iddynt blant; (ii) Hannah Elsworth, Llundain. Pregethwr huawdl ac angerddol ydoedd R. Roberts uwchlaw pob dim arall - cyfrifid ef yn un o bregethwyr mwyaf poblogaidd ei gyfnod. Bu galw parhaus amdano ar hyd ei yrfa i wasanaethu mewn cylchwyliau a chynnal cenadaethau; teithiodd filoedd o filltiroedd ar hyd a lled Prydain i gyflawni'r gwaith hwn. Cafodd laweroedd o ddychweledigion yn ystod ei oes. Cyfeiriodd Iarll Shaftesbury mewn araith yn Nhŷ'r Arglwyddi at ddylanwad rhyfeddol ei bregeth mewn chwaraedy yn Llundain, ddydd Calan 1860. Nodweddid ei bregethu efengylaidd gan esboniadaeth gyfoethog a phraffter diwinyddol. Dywedid fod acenion yr 'hwyl' Gymreig yn dyfod i'r amlwg yn ei bregethu yn y Saesneg.

Etholwyd ef i Gant Cyfreithiol ei Gyfundeb yn 1874 ac yr oedd yn Weinidog Wesley's Chapel, Llundain - 'Eglwys Gadeiriol Methodistiaeth' - pan etholwyd ef yn Llywydd y Gynhadledd yn 1885. Ef oedd y Cymro Cymraeg cyntaf i eistedd yng nghadair John Wesley. Cyhoeddodd gyfrolau o bregethau: My Later Ministry (1887), The Living One (1892), The Man of Peace (1894), My Jewels (1903).

Awdur

• Y Parchedig Hywel Meilir Pennant Lewis, (1919 - 1997)

Ffynonellau

• Dinsdale T. Young, Richard Roberts, a Memoir (Llundain 1910)
• Yr Eurgrawn Wesleyaidd, February 1886, August 1909, January-February 1910, February 1911
• Y Winllan, February 1885
• Hill, An Alphabetical Arrangement of All the Wesleyan-Methodist Ministers, and Preachers on Trial, in Connection with the British and Irish Conferences showing the circuits and stations to which they have been appointed from the commencement of their itinerancy to the conference of 1887, 1878

Dolenni Ychwanegol

• VIAF: 48779887
• Wikidata: Q20821208

Dyddiad cyhoeddi: 1970

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/