ELLIS, ROBERT MORTON STANLEY (1898 - 1966), gweinidog (MC) ac awdur

Ganwyd 11 Ebrill 1898 mewn bwthyn bychan ar lan y môr rhwng y Gronant a Phrestatyn, Fflint, mab John Edward ac Emma Ellis. Mudodd ei rieni i Birmingham, ac oddi yno i'r Wyddgrug, ac i Ddinbych, gan lanio yn y diwedd (1905) yng Nglanaman, Sir Gaerfyrddin. Gadawodd ysgol y Garnant pan oedd yn 12 mlwydd oed, a dechreuodd weithio mewn siop, yna mewn glofa ac wedi hynny mewn gwaith tun. Magwyd ef yn Annibynnwr, ond ymunodd â'r Methodistiaid Calfinaidd ym Methania, Glanaman, gan ddechrau pregethu yno. Addysgwyd ef ar gyfer y weinidogaeth yn ysgol ramadeg Castellnewydd Emlyn ac yng ngholegau'i gyfundeb yn Aberystwyth a'r Bala. Ordeiniwyd ef yn 1925, a'r un flwyddyn priododd Martha Maud Davies o Frynmyrnach, Llanfyrnach, Penfro. Bu'n gweinidogaethu yn eglwysi Abermeurig a Bwlch-y-llan, Ceredigion (1925-27), Saron, Llanbadarn Fawr yn yr un sir (1927-30), a Chaersalem, Tŷ-croes, ger Rhydaman, (1930-66) - bu'n gofalu hefyd am dymor am eglwys Ebeneser, Llanedi. Yn ystod ei dymor yn Nhŷ-croes dilynodd gwrs yng Ngholeg y Brifysgol, Abertawe, gan raddio yn y celfyddydau. Etholwyd ef yn llywydd Sasiwn y De yn 1965.

Yr oedd Robert Ellis yn adnabyddus ledled Cymru fel pregethwr ac fel darlithydd yn arbennig. Darlithiai ar destunau megys ' Utgyrn Seion ', ' Joseph Jenkins ' a ' Philip Jones ', ac yr oedd ganddo ddawn neilltuol i ddynwared ei arwyr. Am bregethwyr hefyd y mae ei lyfrau: Living echoes (1951), Doniau a daniwyd (1957), a Lleisiau ddoe a heddiw (1961). Yn 1963 cyhoeddodd hunangofiant difyr dan y teitl Wrth gofio'r daith. Bu farw 29 Tachwedd 1966, a chladdwyd ei weddillion ym mynwent Caersalem, Tŷ-croes.

Awdur

• Y Parchedig Gomer Morgan Roberts, (1904 - 1993)

Ffynonellau

• Blwyddiadur y Methodistiaid Calfinaidd, 1968, 279-80
• Wrth gofio'r daith (1963), passim
• gwybodaeth gan ei weddw,
• ac adnabyddiaeth bersonol

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20734350

Dyddiad cyhoeddi: 1997

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/