HUGHES, HOWEL HARRIS (1873 - 1956), gweinidog (MC), prifathro'r Coleg Diwinyddol, Aberystwyth

Ganwyd 7 Medi 1873, ym Mryn-teg, Llanfair Mathafarn Eithaf, Môn, mab J. Richard Hughes, gweinidog (MC), a Jane ei briod. Addysgwyd ef yn ysgol ramadeg Biwmares, Coleg y Brifysgol, Bangor (lle graddiodd yn y celfyddydau), a Choleg Diwinyddol y Bala (lle graddiodd mewn diwinyddiaeth - un o'r ddau gyntaf a gafodd radd B.D. Cymru). Ordeiniwyd ef yn 1901, a bu'n gweinidogaethu ym Mhenmachno (1901-03), Maenofferen, Blaenau Ffestiniog (1903-07), Moriah, Caernarfon (1907-09), a Princes Road, Lerpwl (1909-27). Yn 1927 penodwyd ef yn brifathro 'r Coleg Diwinyddol, Aberystwyth, a bu yn y swydd honno hyd 1939. Wedi ymddeol symudodd i gylch Lerpwl gan gymryd gofal eglwys Gymraeg Southport am gyfnod (1939-50). Priododd, 1902, Margaret Ellen, merch Griffith Roberts ('Gwrtheyrn'), Y Bala; ganwyd iddynt dri o feibion. Dioddefodd gryn lesgedd yn ei flynyddoedd olaf, a bu farw 23 Tachwedd 1956.

Yr oedd yn bregethwr grymus a dylanwadol yn ei ddydd, a chofid yn hir am ambell oedfa dan ei weinidogaeth mewn cymanfa a sasiwn. Datblygodd yn wr o ddylanwad yn ei Gyfundeb. Bu'n llywydd Sasiwn y Gogledd (1943), ac yn llywydd y Gymanfa Gyffredinol yn ystod Rhyfel Byd II, 1939-41. Ef oedd ysgrifennydd y pwyllgor ar yr athrawiaeth i'r Comisiwn Ad-drefnu ar ôl Rhyfel Byd I, ac ef oedd un o'r pedwar a luniodd y ' Datganiad byr ar ffydd a buchedd Eglwys Bresbyteraidd Cymru '. Cyfrifid ei Esboniad ar lyfr Amos (1924) yn un o'r goreuon o'r gyfres a gyhoeddwyd gan y Cyfundeb. Gwr addfwyn a graslon oedd Howel Harris Hughes, a chofid amdano gan ei wrandawyr a'i ddisgyblion fel sant a phroffwyd.

Awdur

• Y Parchedig Gomer Morgan Roberts, (1904 - 1993)

Ffynonellau

• Who's who in Wales, 1921, 195
• Blwyddiadur y Methodistiaid Calfinaidd, 1958, 247-8
• William Morris (gol.), Deg o Enwogion (1965), 47-50
• R. H. Evans, Datganiad byr ar ffydd a buchedd. Pennod ddiweddar yn hanes Eglwys Bresbyteraidd Cymru (Caernarfon 1971), 40-3
• adnabyddiaeth bersonol

Delweddau

• LlGC: Parch. Howell H. Hughes, B.A., B.D
• John Wickens, Parch. Howell H. Hughes, B.A., B.D.

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20821143

Dyddiad cyhoeddi: 1997

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/