LLOYD, THOMAS ALWYN (1881 - 1960), pensaer a chynllunydd trefol

Ganwyd 11 Awst 1881 yn Lerpwl, mab Thomas ac Elizabeth Jones Lloyd. Hanai'r teulu o gefndir ymneilltuol cadarn o sir Ddinbych, ac etifeddodd yntau gariad dwfn at gefn gwlad Cymru a diwylliant y genedl. Cafodd ei addysg yng ngholeg Lerpwl a Phrifysgol Lerpwl. Astudiodd bensaernïaeth yn Ysgol Bensaernïaeth y Brifysgol. O 1907 i 1912 bu'n gynorthwywr i Syr Raymond Unwin ar faestref Hampstead. Yn 1913 penodwyd ef yn bensaer ymgynghorol i Ymddiriedaeth Cynllunio Trefi a Thai Cymru, a chynlluniodd nifer o bentrefi newydd yng Nghymru a Lloegr, e.e. yn Abergwaun, Llanidloes, Porthaethwy, a Llangefni, eglwysi S. Ffransis, y Barri, a S. Margaret, Wrecsam, Undeb Myfyrwyr, Caerdydd, a thai i'r Comisiwn Fforestydd a'r Bwrdd Glo. Yr oedd yn un o sylfaenwyr Sefydliad Cynllunio Trefi yn 1914. Aeth i bartneriaeth ag Alex J. Gordon yn 1948. Ymunodd â Chymdeithas Hynafiaethau Cymru yn 1919, a bu'n gadeirydd ei phwyllgor cyffredinol, 1951-54, ac yn llywydd arni, 1958-9. Yr oedd ef a'i briod, Ethel Roberts, M.A. (priododd 1914), yn fynychwyr cyson cyfarfodydd blynyddol y gymdeithas. Yr oedd yn un o sylfaenwyr Cyngor Diogelu Harddwch Cymru Wledig yn 1929 a bu'n gadeirydd iddo o 1947 i 1959. Ef oedd llywydd sefydliad Penseiri Deheudir Cymru o 1929 i 1931, a llywydd Cyngor Cenedlaethol Cynllunio Tai a Threfi, 1932. Gwasanaethodd ar bwyllgor ymgynghorol y Bwrdd Iechyd ar gynllunio Tref a Gwlad, 1933-40, panel ymgynghorol yr Arglwydd Reith ar adlunio, 1941-42, y Cyngor Ymgynghorol Canolog ar Addysg Cymru, 1945-8, Y Comisiwn Brenhinol ar Henebion Cymru, 1949-60, pwyllgor y Postfeistr Cyffredinol ar stampiau, 1957-8.

Cyhoeddodd nifer o lyfrau: Planning in town and country (1935); Brighter Welsh villages and towns (1932), a chyda Herbert Jackson, South Wales outline plan (1947); a nifer o erthyglau.

Yr oedd yn ynad heddwch ac yn gadeirydd y Discharged Prisoners Aid Society yng Nghaerdydd. Rhoes Prifysgol Cymru radd LL.D. er anrhydedd iddo yn 1950, etholwyd ef yn F.S.A. yn 1953, a gwnaethpwyd ef yn O.B.E. yn 1958. Gwnaeth ei gartref yn Hafod Lwyd, Heolwen, Rhiwbina, Morgannwg, ond bu farw 19 Mehefin 1960 yn Torquay pan oedd ar wyliau yno.

Awdur

• Evan David Jones, (1903 - 1987)

Ffynonellau

• Who's who in Wales (1937)
• Who was who?
• Archaeologia Cambrensis, 1960

Darllen Pellach

• Erthygl Wicipedia: Thomas Alwyn Lloyd

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q18207249

Dyddiad cyhoeddi: 1997

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/