WILLIAMS, BENJAMIN HAYDN (1902 - 1965), swyddog addysg

Mab Benjamin a Margaret Jane Williams; ganwyd yn Rhosllannerchrugog, Dinbych, 9 Hydref 1902. Cafodd ei addysg yn yr ysgol sir, Rhiwabon. Bu'n ddisgybl-athro yn 1921-22; yna aeth yn efrydydd i Brifysgol Lerpwl ac yn 1925 ennill gradd mewn gwyddoniaeth, gydag anrhydedd uchel mewn cemeg. Ym mhen dwy flynedd, graddiodd yn Ph.D. O 1927 hyd 1931, bu'n gwneud gwaith ymchwil gyda'r Adran Scientific and Industrial Research yn Llundain. Yn 1931, penodwyd ef yn ddarlithydd yng ngholeg technegol Wrecsam ac ef a fu'n gyfrifol am ddatblygu'r Adran gemeg yno, gan arbenigo ar yr ochr ddiwydiannol.

Yn 1938, daeth i Sir y Fflint, yn ddirprwy-gyfarwyddwr addysg ac yn gyfarwyddwr yn 1941. Bu'n aelod o lys Prifysgol Cymru a gweithredu ar amryw o'r is-bwyllgorau, yn cynnwys Cyngor y Brifysgol. Bu'n gadeirydd cyngor Eisteddfod Genedlaethol Cymru, 1960-64. Daeth i'r amlwg fel un o arloeswyr yr ysgolion Cymraeg, ac ef, drwy yr egni a'r brwdfrydedd a'i nodweddai, a sefydlodd yn Sir y Fflint y ddwy ysgol uwchradd Gymraeg gyntaf yng Nghymru. Cymerodd ran arbennig yn yr ymgyrch i hyrwyddo'r Gymraeg ar y teledu, ac yn 1961 daeth yn gadeirydd Cwmni Annibynnol 'Teledu Cymru', ond ni lwyddodd y fenter hon a daeth i ben ym mis Mai 1963.

Priododd 1929 â Sarah Hughes, o Rosllannerchrugog a ganed iddynt ddau o blant. Bu farw 29 Mai 1965.

Awdur

• Moses John Jones, (1905 - 1999)

Ffynonellau

• Gwybodaeth bersonol
• The Liverpool Daily Post, 31 Mai 1965
• Western Mail, 31 Mai 1965

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20751796

Dyddiad cyhoeddi: 1997

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/