JONES, THOMAS (1777 - 1847), cyfieithydd, athro ysgol a gweinidog (MC)

Ganwyd yn Llanfwrog, Môn, yn 1777. Fe fu'n ffodus i gael ychydig addysg mewn ysgol gyda gŵr eglwysig yn ei fro enedigol. Bu ef a dau o'i frodyr, sef Rice Jones o Ben-clawdd, Morgannwg, a Robert Jones, gweinidog (A) yng Nghorwen, yn bregethwyr yr efengyl. Yn 1803 aeth ef a'i briod, Margaret, i fyw i Dy'n-yr-efail, Llanynghenedl, a ganed iddynt o leiaf wyth o blant. Dewiswyd ef yn flaenor yn Nghaergeiliog a dechreuodd bregethu gyda'r Methodistiaid yn 1808. Erbyn 1816 yr oedd wedi symud i fyw i Ben-yr-allt, Bodedern, ac oddi yno'n ddiweddarach i Lainllwyd, ger Amlwch, lle y diweddodd ei oes. Fe gadwai ysgol yn Amlwch ac yno fe gyhoeddodd lyfr ar rifyddeg, sef Rhifiadur (1827), ac ef a ddilynodd David Griffiths fel athro i ofalu am ysgol yr anghydffurfwyr. Yn ystod ugain mlynedd olaf ei oes aeth ati i gyfieithu nifer o weithiau Saesneg ac yn eu mysg gyfrolau gwyddonol i'r darllenydd uniaith Cymraeg. Yn 1842 cyhoeddwyd Yr Anianydd Cristionogol gan Thomas Dick; Traethawd ar Ddaearyddiaeth yn 1844 a chyfrolau diwinyddol fel Scot ar y Prophwydi a Hanes gwaith y Prynedigaeth yn 1829.

Bu farw 6 Gorffennaf 1847 yn 70 oed, wedi bod yn pregethu am 39 o flynyddoedd, a chladdwyd ef ym mynwent Llanfwrog, ei blwyf genedigol.

Awdur

• Melfyn Richard Williams

Ffynonellau

• Y Drysorfa, 1848
• Geirlyfr Bywgraffiadol o Enwogion Cymru (1870)
• Trafodion Cymdeithas Hynafiaethwyr a Naturiaethwyr Môn, 1964, 39

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20734482

Dyddiad cyhoeddi: 1997

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/